Κατάμεστη η Ελιά στην παρουσίαση του βιβλίου του Διονύση Διαμαντόπουλου «Οι λέξεις που δεν χόρτασα»

Το πρώτο μυθιστόρημα του, με τίτλο «Οι λέξεις που δεν χόρτασα», παρουσίασε το απόγευμα της Δευτέρας 8 Δεκεμβρίου 2025 στη Βέροια ο Διονύσης Διαμαντόπουλος. Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα, βασισμένο σε πολυετή έρευνα, που φέρνει στο φως μια αληθινή οικογενειακή ιστορία η οποία εκτυλίσσεται στη Μελίκη, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου.


Ο εκπαιδευτικός και πρώην Διευθυντής της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας, υποδέχθηκε στον πολυχώρο της Ελιάς πλήθος φίλων, συναδέλφων, συνεργατών, παλιών μαθητών, εκπροσώπους συλλόγων και φορέων και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ανθρώπους της τέχνης, της ιστορίας και της λογοτεχνίας, που γέμισαν ασφυκτικά την αίθουσα, τιμώντας έτσι με τον καλύτερο τρόπο τον συγγραφέα.


Την εκδήλωση συντόνιζε ο Δημοσιογράφος και πρόεδρος του Δ.Σ. της Ε.Μ.Ι.Π.Η. (που διοργάνωσε και την παρουσίαση), Νίκος Βουδούρης, ενώ για το βιβλίο μίλησαν, η φιλόλογος Δέσποινα Καρυπίδου και ο φιλόλογος - ερευνητής και μέλος της Ε.Μ.Ι.Π.Η. Δρ Χρήστος Σκούπρας.

Η Δέσποινα Καρυπίδου, είπε μεταξύ άλλων ότι η μνήμη ήταν αυτή που κρατούσε τη γραφίδα του συγγραφέα, ο οποίος, μέσα στο βιβλίο του, αναδεικνύει το τραύμα πέντε παιδιών που βίωσαν την ορφάνια, την ανέχεια, την κοινωνική απομόνωση και την εμπειρία των παιδοπόλεων και των ιδρυμάτων, με βιωματική εγγύτητα και απαραίτητη συναισθηματική απόσταση από τα γεγονότα.

Είπε επίσης, πως ο συγγραφέας μας βοηθάει να κατανοήσουμε το αδιανόητο, την έκφραση και την ένταση της βίας στην κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο και τις συνέπειες που ακόμα παραμένουν και πως πρόκειται για μια επαρχιακή εκδοχή της ελληνικής ιστορίας μεταξύ του 1930 και 1950, αντιπροσωπευτική της ταραγμένης εποχής, που όμως δεν αναμοχλεύει μίση και πάθη αλλά είναι μια απόπειρα απονομής τιμής σε ανθρώπους που υπηρέτησαν το σχέδιο της μοίρας τους.

Παίρνοντας τον λόγο ο Χρήστος Σκούπρας, μετέφερε στο κοινό τις σκέψεις που του προκάλεσε η ανάγνωση του μυθιστορήματος, καθώς και σχόλια που προέκυψαν από αυτή. Ένα αφορούσε τις προθέσεις του συγγραφέα, πώς τον διαμόρφωσε η ιστορία των παππούδων του και πώς γεννήθηκε η επιθυμία να την αποδώσει μυθιστορηματικά. Μια από τις αρετές του μυθιστορήματος είναι να μεταφέρει στον αναγνώστη την αθρωπογεωγραφία της Μελίκης κατά την περίοδο 1930 -1940. Ένα δεύτερο σχόλιο αφορούσε στο πώς καταφέρνει ο συγγραφέας να ξεπεράσει ένα στοίχημα που έχει να κάνει με την σχέση της ιστοριογραφικής μνήμης και της μυθοπλασίας και πώς θα αφηγηθεί τις μνήμες και τα γεγονότα, λέγοντας πως «στο βιβλίο, η ιστορία μπαίνει στο μυθιστόρημα από την κεντρική, την βασιλική οδό». Ένα τελευταίο σχόλιο έχει να κάνει με τις αντιδράσεις που μπορεί το μυθιστόρημα να προκαλέσει στον αναγνώστη.

Τον λόγο πήρε στο τέλος ο ίδιος ο συγγραφέας, Διονύσης Διαμαντόπουλος, ευχαριστώντας τον κόσμο που γέμισε την αίθουσα, κάνοντας μια χιουμοριστική αναφορά στην ΙΘΑΚΗ, το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα που βγήκε τις ίδιες ημέρες με τον δικό του μυθιστόρημα. «Πριν από μια εβδομάδα, πήγα στον εκδοτικό οίκο στη Θεσσαλονίκη για να δω από κοντά το βιβλίο μου που μόλις είχε εκδοθεί. Γεμάτος πρωτόγνωρη χαρά να το κρατήσω, όπως κρατάει κάποιος το νεογέννητο παιδί του. Πριν προλάβω να χαρώ και πριν πάει το βιβλίο στα βιβλιοπωλεία της χώρας και βγούνε τα δελτία τύπου, βγήκε η "Ιθάκη" του Τσίπρα. Και ποιος θα πάρει τώρα το δικό μου βιβλίο, αναρωτήθηκα, όταν δίπλα είναι αυτό του Τσίπρα;» είπε με χιούμορ, λέγοντας παράλληλα πως η παρουσία του κόσμου έχει διαψεύσει κάθε ανησυχία του.

Σχετικά με το βιβλίο, είπε ότι δεν το εμπνεύστηκε αλλά το έζησε και συγκεκριμένα, παρακινήθηκε να το γράψει από αυτά που είχε ζήσει και τον ώθησαν να γράψει ακόμα περισσότερα. Όπως είπε, όλα γύρω του, καθώς μεγάλωνε στη Μελίκη, ήταν νωπά ακόμα από την εμφύλιο πόλεμο. Τα οικογενειακά βιώματα, τα μισόλογα της μάνας του, οι φόβοι για τις πολιτικές κουβέντες, η έλλειψη πληροφοριών, όλα αυτά φανέρωναν την ύπαρξη μιας τραγικής οικογενειακής ιστορίας που εκτυλίχθηκε σε μια σκοτεινή περίοδο, τα σημάδια της οποίας υπήρχαν γύρω του καθώς μεγάλωνε. Όλα αυτά, τον οδήγησαν στο να γράψει το μυθιστόρημα, για να φέρει στο φως την κρυμμένη αλήθεια. Αναφέρθηκε και στην αφετηρία της έρευνάς του, το 1981 από την Βουλγαρία και στους χώρους που αναφέρονται στο βιβλίο τους οποίους και επισκέφθηκε πριν την συγγραφή του, ώστε να προσφέρει στον αναγνώστη ζωντάνια στις περιγραφές και αισθητική απόλαυση.

Τέλος, αναφέρθηκε στους λόγους που έγραψε αυτό το βιβλίο, απαντώντας στο ερώτημα, γιατί ακόμα ένα βιβλίο για τον εμφύλιο. Ο πρώτος ήταν η ανασύσταση της κοινωνικής, πολιτισμικής και πολιτικής ατμόσφαιρας της εποχής στη Μελίκη, καθώς όπως είπε, η Μελίκη αποτελούσε χαρακτηριστικό δείγμα της γεωγραφικής διάστασης του εμφυλίου πολέμου. «Ο εμφύλιος ήταν εμφύλιος των χωριών. Οι κάτοικοι των πόλεων είχαν κανονικότητα. Ο πόλεμος ήταν στην ύπαιθρο, όχι όμως σε όλα τα χωριά, αλλά σε εκείνα στα "ριζά", στους πρόποδες των βουνών και ειδικά στα κεφαλοχώρια. Αυτά δεινοπάθησαν. Αυτό ήταν και η Μελίκη που βρίσκεται στα ριζά των Πιερίων. Για το κράτος και τον ελληνικό στρατό, η Μελίκη ήταν το ανάχωμα στο κομμουνιστικό κίνημα, ενώ για τους αντάρτες ήταν το εμπόδιο να κατέβει η ελευθερία στον κάμπο. Ήταν αιχμάλωτη της γεωγραφίας και οι κάτοικοι έρμαια οι πολέμου. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη Μελίκη σημειώθηκαν από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις της χώρας», σημείωσε ο συγγραφέας.

Ο δεύτερος λόγος της συγγραφής του βιβλίου ήταν η κοινή παραδοχή, ότι η ιστορία διδάσκει. «Στο βάθος του βιβλίου υπάρξει ένα διδακτικό μήνυμα, που έχει σχέση με την ανθρώπινη συμπεριφορά στη συνθήκη του εμφυλίου. Γιατί λοιπόν ακόμα ένα βιβλίο για τον εμφύλιο; Δεν αποτελεί παρελθόν; Γιατί τα σκαλίζεις; Είναι όντως παρελθόν ο εμφύλιος; Στη χώρα μας ο εμφύλιος έχει αρχή αλλά όχι τέλος και συνεχίζεται μέσα από τον δημόσιο διάλογο που γίνεται με όρους διχασμού», ανέφερε κλείνοντας ο Διονύσης Διαμαντόπουλος.

Στο τέλος, παρουσίασε και μια σειρά φωτογραφιών που σχετίζονται με τα γεγονότα, τους τόπους και τα πρόσωπα του βιβλίου. Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με τοποθετήσεις από το κοινό και συζήτηση.

Δείτε φωτογραφίες: