Οι 55άρηδες στο «μάτι του κυκλώνα» – Τι αλλάζει στα όρια συνταξιοδότησης από το 2027

Οι εργαζόμενοι ηλικίας 55 ετών και νεότεροι αντιμετωπίζουν πλέον τον μεγαλύτερο κίνδυνο να δουν τον εργασιακό τους βίο να παρατείνεται, καθώς από το 2027 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αναμένεται να αυξηθούν.

Σύμφωνα με τη νέα έκθεση του ΟΟΣΑ «Pensions at a Glance 2025», η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με έντονη δημογραφική πίεση και αυξανόμενο κόστος λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Η χώρα εμφανίζει ένα από τα χαμηλότερα πραγματικά όρια συνταξιοδότησης διεθνώς (62 έτη), ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται ήδη στα 66–67. Το 2050, αναμένεται να υπάρχουν 70 ηλικιωμένοι για κάθε 100 εργαζόμενους, με τη γονιμότητα να παραμένει χαμηλή (1,44) και τις δαπάνες για συντάξεις πάνω από το 16% του ΑΕΠ.

Η κυβέρνηση θα πρέπει μέχρι το τέλος του 2026 να επανεξετάσει τα όρια συνταξιοδότησης: το όριο των 67 ετών με 15 χρόνια ασφάλισης ή το όριο των 62 ετών με 40 έτη εργασίας, βάσει των επικαιροποιημένων στοιχείων προσδόκιμου ζωής από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, γεγονός που οδηγεί σε πιθανή ανοδική προσαρμογή των ηλικιακών ορίων.

Τα δύο πιθανά σενάρια:

• Σταδιακή αύξηση με μικρά ετήσια βήματα, όπως συνέβη την περίοδο 2015–2021.
• Εφάπαξ άνοδος από 1/1/2027.

Η πρόβλεψη για αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά 1,5 έτος έως το 2030 μπορεί να ανεβάσει το όριο των 62 ετών στα 63,5 και αντίστοιχα το όριο των 67 ετών.

Η «παγίδα» της αύξησης ορίων

Ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος επισημαίνει ότι η αύξηση των ηλικιακών ορίων δεν σημαίνει αυτόματα και εργασία έως τα νέα όρια. «Πριν εξεταστεί οποιαδήποτε αύξηση στα όρια συνταξιοδότησης λόγω του δημογραφικού, πρέπει πρώτα να απαντηθεί το πώς όσοι ξεπερνούν το σημερινό όριο των 67 ετών θα μπορούν να εργάζονται έως τα νέα όρια, είτε αυτά γίνουν 68, είτε 69, είτε 70», τονίζει.

Πραγματικές λύσεις, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ήταν μέτρα ενεργούς γήρανσης: σταθερές θέσεις, αξιοπρεπείς αποδοχές για μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους και επιδοτήσεις εισφορών για εργοδότες που απασχολούν άνω των 60.

Οι 55άρηδες στο επίκεντρο

Οι σημερινοί 55άρηδες (γεννημένοι μετά το 1968–1969) δεν πρόλαβαν τα ευνοϊκά καθεστώτα πρόωρης συνταξιοδότησης και αναμένεται να εργαστούν περισσότερα χρόνια. Οι δυνατότητες εξόδου εξαρτώνται από το αν ανήκουν στους «παλαιούς» ασφαλισμένους (πρώτη ασφάλιση πριν 1/1/1993) ή στους «νέους» (μετά 1/1/1993).

• Παλαιοί ασφαλισμένοι: Μπορούν να αξιοποιήσουν καθεστώτα πολυτεκνίας ή βαρέων επαγγελμάτων, με δυνατότητα συνταξιοδότησης ακόμη και στα 58–60 έτη.
• Νέοι ασφαλισμένοι: Έχουν δύο επιλογές: 62 με 40 χρόνια ασφάλισης ή 67 με 15 χρόνια.

Ιδιαιτερότητες ανά κλάδο

Δημόσιο – Βαρέα/ΟΤΑ: Όριο ηλικίας 58–60 ανάλογα με έτη βαρέων έως 2012 ή μετά.

Πρόωρες συντάξεις: Μειωμένη στα 62 με 25ετία, δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών ετών.

ΙΚΑ – Βαρέα και ανθυγιεινά: Μειωμένη στα 60, πλήρης στα 62 ανάλογα με ένσημα.

Ελεύθεροι επαγγελματίες (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ) και αγρότες: Ισχύουν τα γενικά όρια 62 με 40 χρόνια ή 67 με 15 χρόνια.

Τα πλασματικά έτη (σπουδές, στρατός, τέκνα) παραμένουν σημαντικό εργαλείο για νωρίτερη αποχώρηση, ειδικά για τους σημερινούς 55άρηδες, ενώ τα περιθώρια πρόωρης εξόδου έχουν περιοριστεί δραστικά.

Συμπερασματικά, η επόμενη δεκαετία φέρνει αυξημένες προκλήσεις για τους μεσήλικες εργαζόμενους, με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης να μετατοπίζονται ανοδικά και την ανάγκη για πολιτικές ενεργούς γήρανσης να καθίσταται επιτακτική.

Πηγή