«Πετριχώρα»: Ο θρύλος του Γιοφυριού της Άρτας σε ένα ζωντανό τελετουργικό στη σκηνή της Στέγης

Την παράσταση «Πετριχώρα» φιλοξένησε η ΚΕΠΑ Βέροιας, το Σάββατο 29 Νοεμβρίου 2025, στην αίθουσα Θεάτρου - Οδυσσέας Γωνιάδης, της Αντωνιάδειας Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, με την υποστήριξη του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας. Πρόκειται για μια ιδέα και έρευνα χρόνων του σκηνοθέτη Χάρη Θώμου, η οποία βασίζεται στο θρυλικό δημοτικό τραγούδι «Το Γιοφύρι της Άρτας» και τις βαλκανικές εκδοχές του.

Μια παράσταση που μόλις σε λίγους μήνες κατάφερε να αποσπάσει εγχώρια και διεθνή βραβεία, καλύτερης παράστασης και καλύτερου σκηνοθέτη, καλύτερου ερμηνευτικού συνόλου και καλύτερου θιάσου. Και πολύ καλές κριτικές. Στοιχεία που δημιουργούν μια... κινητοποίηση του θεατρόφιλου κοινού, μια προσμονή αλλά και υψηλές προσδοκίες που κάποιες φορές οδηγούν σε απογοήτευση. Αυτή τη φορά, όχι.

Οι ηθοποιοί υποδέχονται το κοινό, με τα μάτια τους καλυμμένα με ένα μαύρο μαντήλι και έχοντας δημιουργήσει έναν διάδρομο από φωνές και σώματα, σε αναγκάζουν να περάσεις από εκεί, σε αναγκάζουν να ακούσεις τις φράσεις που λένε, όπως π.χ. «Δεν μας άφησαν επιλογή». Μόνο μία ηθοποιός είναι με τα μάτια της ανοιχτά. Είναι αυτή που ενσαρκώνει το πουλί. Τον αγγελιοφόρο της μοίρας που μεταφέρει την απαίτηση της θυσίας, στα θεμέλια του γεφυριού, της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα, της Λυγερής. «Αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει».

Στο κέντρο της σκηνής, μια γυναικεία μορφή τυλιγμένη σε λευκό ύφασμα, σαν άγαλμα, περιμένει σιωπηλή, ασάλευτη, μέχρι να καθίσει και ο τελευταίος θεατής, μέχρι να ανέβουν οι ηθοποιοί στη σκηνή και να ξεκινήσει να ξετυλίγεται ο θρύλος.

Οι εννέα ηθοποιοί λειτουργούν ως μια πολυφωνική κοινότητα που χτίζει και γκρεμίζει διαρκώς τον μυθικό κόσμο, μέσα από τελετουργικά σχήματα, εκφραστική κίνηση και παραδοσιακό τραγούδι. Ο θεατής παρακολουθεί πώς ξεδιπλώνεται μπροστά του η ιστορία του θρυλικού γεφυριού, εκεί όπου «45 μάστορες και 60 μαθητάδες ολημερίς το έχτιζαν, το βράδυ γκρεμιζόταν». Ένα κτίσμα στοιχειωμένο που μόνο με τη θυσία μπορεί να στεριώσει. «Αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει».

Στο τέλος, μετά τη θυσία, η Λυγερή πλησιάζει το κοινό λέγοντας, «Απόψε δεν θα κοιμηθώ. Θα πάω με τους ζωντανούς, εδώ μαζί σας», σαν να θέλει να σπάσει το τελετουργικό, να εξαφανίσει την απόσταση σκηνής/πλατείας. Άλλοι σκύβουν μπροστά, άλλοι κρατούν την αναπνοή τους, σαν να τους ζητά η θυσιασμένη γυναίκα να πάρουν θέση απέναντι στον μύθο που μόλις είδαν, όχι ως παρατηρητές αλλά ως μάρτυρες.

Λιτά και εντυπωσιακά τα πολυμορφικά ρούχα, που λειτουργούν ταυτόχρονα ως ένδυμα και ως σκηνικό αντικείμενο, με το ελαστικό ύφασμα να δημιουργεί φόρμες, άλλοτε σαν μορφές αγαλμάτων, άλλοτε ως μορφές δέντρων, άλλοτε ως κάτι απόκοσμο. Η μουσική, η κίνηση και τα φώτα, όλα έδωσαν ένα τελετουργικό στοιχείο, μια μυσταγωγική σκηνική εμπειρία που ζωντάνεψε μια παράδοση αιώνων, με σεβασμό στην αυθεντικότητα του θρύλου.

Η «Πετριχώρα» αφήνει τον θεατή με την αίσθηση ότι έχει συμμετάσχει σε ένα ζωντανό τελετουργικό και όχι απλώς σε μια παράσταση. Με σεβασμό στον θρύλο και τόλμη στη σκηνική του παρουσίαση, μετατρέπει μια αρχέγονη ιστορία σε εμπειρία που βιώνει για πολλή ώρα μετά την έξοδο από την αίθουσα.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Χάρης Θώμος

Δραματουργία: Αμαλία Κοντογιάννη

Κίνηση: Μαριάνθη Ψωματάκη

Μουσική - Ηχοτοπία: Μάριος Αποστολακούλης

Διδασκαλία παραδοσιακού τραγουδιού: Νατάσα Τσακηρίδου

Φωτισμοί: Αθηνά Μπανάβα

Σκηνογραφία: Κατερίνα Κουκότα

Ενδυματολογία: Νεφέλη Νικολαΐδη

Βοηθός σκηνοθέτη: Θεοχάρης Μπαϊρακταρίδης

Φωτογραφία: Γιώργος Ματζάρης

Γραφιστική επιμέλεια: Χάρης Θώμος

Επικοινωνία - Δημόσιες σχέσεις: Μαρία Τότσκα

Παραγωγή: DOT Ensemble ΑΜΚΕ

Επί σκηνής:

Νεφέλη Γκίκογλου

Βασιλική-Λυδία Καλογιάννη

Δημήτρης Κρίκος

Αριάδνη Κώστα

Ευαγγελία Μπότση

Λένα Νεστορίδου

Γεωργία Ποντσουκτσή

Θάνος Πουμάκης

Ελένη Χριστοφή

Δείτε φωτογραφίες: