Τελικά τα αιολικά πάρκα μας διαταράσσουν την θέα και την ηρεμία μας;

Σήμερα παρουσιάζουμε το τέταρτο στη σειρά δημοσίευμα με θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και Α.Π.Ε., όπως αναφέραμε στο αρχικό μας άρθρο για την εξέλιξη του διαλόγου περί ενεργειακής κρίσης, και το οποίο αφορά στην πιθανή διατάραξη των πολιτών εξαιτίας του θορύβου που παράγεται από τα αιολικά πάρκα. Μεγάλη είναι η φασαρία που γίνεται για τα αιολικά πάρκα, πολύ μεγαλύτερη από το θόρυβο που παράγουν τα ίδια τα αιολικά… Τουλάχιστον αυτό δείχνουν οι μελέτες που γίνονται στο εξωτερικό και οι επίσημες μετρήσεις.

Σήμερα, μια μερίδα πολιτών κάνει φασαρία και θεωρεί ότι οι ανεμογεννήτριες είναι ξένα και παράταιρα στοιχεία στο φυσικό περιβάλλον. Παρόμοιες αντιδράσεις κατέγραψε και ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα τον 16ο αιώνα στο κλασσικό μυθιστόρημα του, Δον Κιχώτης, όπου ο πρωταγωνιστής εξαγριωνόταν για τους ίδιους λόγους, και «τα έβαζε» με τους γίγαντες της εποχής του, που δεν ήταν άλλοι από τους ανεμόμυλους.

Το κίνημα « ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΜΟΥ»

Στο εξωτερικό, οι κοινωνικές επιστήμες αξιοποιούνται για τον ρόλο τους, είναι σεβαστές και αποτελούν επιλογή καριέρας και βιοπορισμού για χιλιάδες επιστημόνων ανά χώρα. Εκεί λοιπόν, έχει καταγραφεί επιστημονικά και ποσοτικά η στάση του πληθυσμού απέναντι στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.), συμπεριλαμβανομένου και της αιολικής. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρήθηκε το παρακάτω φαινόμενο. Σε ερωτηθέντες που τάσσονταν υπέρ των Α.Π.Ε., όταν τους τέθηκε το υποθετικό ερώτημα εγκατάστασης αιολικών πάρκων σε απόσταση θέας από την κατοικίας τους, τότε η στάση τους άλλαζε σε αρνητική. Ως λόγοι αυτής της αναστροφής καταγράφηκαν η οπτική όχληση, η ακουστική όχληση και ο περιορισμός πρόσβασης στο φυσικό περιβάλλον. Παρότι αναφερόμαστε σε ξένες έρευνες, είναι αξιοθαύμαστο, πως η ρητορική πολλών οργισμένων οργανώσεων και πολιτών στην Ελλάδα έχει τρομακτικές ομοιότητες με τα παραπάνω. Πολλοί είναι υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά όχι στην «αυλή» τους.

Τι φταίει τελικά;

Δεν έχουν, και ούτε πρόκειται να, διενεργηθούν εκτενείς και ανεξάρτητες έρευνες επί του θέματος στην Ελλάδα, οι οποίες θα αποδώσουν αντικειμενικά την πραγματική διάσταση του ζητήματος. Θα αναφερθούμε λοιπόν στα αποτελέσματα 2 ερευνών του εξωτερικού.

Οι ανησυχίες περί οπτικής και ακουστικής όχλησης, αλλά και επέμβασης στο φυσικό περιβάλλον εκφράζονται στα πιο ανεπτυγμένα κράτη με μία οικονομική μεταβλητή. Την αντικειμενική αξία των ακινήτων. Στην Ελλάδα η αντικειμενική αξία ακινήτων σε χωριά και μικρούς οικισμούς που δεν αποτελούν τουριστικούς πόλους παραμένει δυστυχώς εξωφρενικά χαμηλή. Τη μεταβλητή αυτή έρχεται εδώ να συμπληρώσει η βιοποριστική ενασχόληση του τοπικού πληθυσμού που συνήθως ανήκει στον πρωτογενή τομέα, και ανησυχεί πως οι Α.Π.Ε. θα την επηρεάσει αρνητικά. Είναι γνωστό πλέον πως ο πρωτογενής τομέας δεν ζημιώνεται από τις Α.Π.Ε., τουναντίον επωφελείται από τις ελαφρύνσεις και τις υποδομές που δημιουργούνται στις τοπικές κοινότητες.

Τα αποτελέσματα ερευνών πάνω στο ζήτημα των αντικειμενικών αξιών, αφού συγκρίθηκαν δεκάδες χιλιάδες αγοραπωλησίες ακινήτων σε περιοχές που γειτνιάζουν με αιολικά πάρκα, έδειξαν τα κάτωθι:

Η αντικειμενική αξία των ακινήτων έπεφτε όταν τα αιολικά πάρκα βρίσκονταν σε αποστάσεις μικρότερες των 800 μέτρων. Στη χειρότερη των περιπτώσεων η μείωση δεν ξεπερνούσε το 14 % της αντικειμενικής αξίας που τα ακίνητα είχαν πριν την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων

Στις περιπτώσεις όπου τα αιολικά πάρκα βρίσκονταν σε αποστάσεις άνω των 1300 μέτρων η αντικειμενική αξία των ακινήτων σημείωσε αύξηση διότι οι ανεμογεννήτριες λειτουργούσαν ως σύμβολα της σύγχρονης εποχής, σε υποψήφιους αγοραστές

Είναι όχληση ή μήπως υπερευαισθησία;

Η οπτική όχληση σαν φαινόμενο χωρίζεται σε διάφορα άλλα φαινόμενα με χωρικές προεκτάσεις και επιδράσεις. Οι ανεμογεννήτριες μπορεί να δημιουργήσουν το αίσθημά της αστικοποίησης ή της μείωσης της αυθεντικότητας ενός τόπου. Λόγω της κίνησης των πτερυγίων μπορεί να χαθεί το αίσθημα της ηρεμίας που χαρακτηρίζει κάποια ορεινά τοπία. Συνήθως τέτοια τοπία είναι εκείνα όπου έχει απαγορευτεί κάθε ανθρωπογενής δραστηριότητα. Επιπλέον, όχληση δημιουργείται από τις αντανακλάσεις και τις σκιές που δημιουργούν τα κινούμενα πτερύγια.

Η ακουστική όχληση δημιουργείται από τα πτερύγια των ανεμογεννητριών και από τα μηχανικά μέρη του κινητήρα. Κανένας θόρυβος δεν γίνεται αντιληπτός στον άνθρωπο κάτω από τα 20 dB. Στις πλειοψηφία των περιπτώσεων το παραπάνω ηχητικό όριο επιτυγχάνεται 800 μέτρα μακριά από την ανεμογεννήτρια.

Η επενέργεια όλων των παραπάνω οχλήσεων περιορίζεται σχετικά μικρή ζώνη γύρω από τις ανεμογεννήτριες, η οποία βάσει των χωροταξικών περιορισμών που θέτει η ελληνική νομοθεσία κάνει πρακτικά αδύνατη την επίδραση τους σε γειτονικούς οικισμούς ή στο σύνολο των ορεινών εκτάσεων μιας περιοχής. Άλλωστε, κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση ενός έργου Α.Π.Ε. ζητείται υποχρεωτικά η εκπόνηση μελέτης θορύβου αλλά και μελέτης για την οπτική ένταξη του έργου στο περιβάλλον.

Σε άλλη έρευνα που διενεργήθηκε λόγω παραπόνων πολιτών για την ακουστική και οπτική όχληση αιολικού πάρκου που λειτουργούσε κοντά στον οικισμό τους, καταγράφηκε πως μόλις το 20% των ερωτηθέντων δήλωσε υπεραισθησία σε ήχους κάτω των 37 dB. Η ίδια έρευνα καταλήγει πως η ακουστική ευαισθησία απέναντι στις ανεμογεννήτριες σχετίζεται με μη-ακουστικούς παράγοντες, όπως η προσωπική αντίληψη του εκάστοτε πολίτη για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για το τι συνιστά προστασία του περιβάλλοντος κ.α.. Τέλος, αναφέρεται πως το 60% των κατοίκων της εν λόγω έρευνας αποτελούνταν από εποχιακούς κάτοικους, οι οποίοι δήλωσαν πιο ευαίσθητοι στην όχληση των αιολικών πάρκων από τους μόνιμους.

Οι παραπάνω έρευνες προέρχονται από την Δανία και την Νορβηγία. Η Δανία παράγει ήδη το 67% της ενέργειας της από Α.Π.Ε. ενώ η Νορβηγία εκτίναξε το ποσοστό αυτό στο 98%. Η δική μας συμμετοχή είναι μόλις στο 30%. Τη στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω στην κούρσα της ενεργειακής ανεξαρτησίας, οι τοπικοί δονκιχωτισμοί είναι περιττή πολυτέλεια που κοστίζει σε όλους μας πολύ ακριβά. Η φασαρία πρέπει να μετατοπιστεί στην εποπτεία της υλοποίησης ορθών σχεδιασμένων αιολικών πάρκων πάρα στην απόρριψη κάθε προτεινόμενου έργου κατά την φάση της αδειοδότησης.