Πορεία στο χιόνι με τους Ορειβάτες Βέροιας

Γράφει ο Νίκος Τσιαμούρας
Βόρας, θεός του ανέμου του Βορρά, πίστευαν ότι κατοικούσε στη θρακική γη .Τον παρίσταναν ως φτερωτό δαίμονα, γενειοφόρο και ντυμένο με έναν κοντό πτυχωτό χιτώνα. Γιος της Ηούς (Αυγής) και του Αστραίου. Ανήκε στο γένος των Τιτάνων,
με αδέλφια τον Ζέφυρο και τον Νότο. Φύγαμε από την Βέροια στις 7+30 , 8 φίλοι ορειβάτες, προορισμός μας το χιονοδρομικό κέντρο του Βόρα ή Καϊμακτσαλάν στο νομό Πέλλας. Προσπερνάμε την Έδεσσα . To 814 π. Χ. ο Ηρακλείδης Κάρανος την κάνει πρωτεύουσα του πρώτου βασιλείου των Μακεδόνων. Ήταν ευγενής και αξιόλογος σύμφωνα με τον ιστορικό Τίτο Λίβιο. Το όνομα της έχει φρυγική καταβολή και σημαίνει πύργος μέσα στο νερό ή πόλη πάνω στο νερό.

Στους βυζαντινούς χρόνους ανάμεσα στις πόλεις κάστρα που ξεχώρισαν για την θέση και την ικανότητα τους είναι και η Έδεσσα «το θεοφρούρητο κάστρο των Βοδενών».  Το 1395 μαρτυρείτε ολοκληρωτική καταστροφή από μεγάλο σεισμό από την οποία δημιουργήθηκαν οι καταρράκτες της.

Μοναδικό στολίδι της πόλης στην περιοχή Βαρόσι η παλιά μητρόπολη , ο ναός της κοίμησης της Θεοτόκου . Η ανέγερση της τοποθετείται στο δεύτερο μισό του 14 ου αιώνα, Αρχαία βυζαντινά και άλλα ευρήματα μαρτυρούν την ιστορία της πόλης . Από την πόλη πέρασαν Ρωμαίοι, Σλάβοι, Οθωμανοί. Απελευθερώνεται από τον Ελληνικό στρατό στις 18 Οκτωβρίου το 1912 .

Διασχίζουμε το χωριό Άγρα (Φιλόκαστρο) πήρε το όνομα του από τον Καπετάν Άγρα. Περάσαμε την Άρνισσα, όνομα προϊστορικό και ομόριζο με το όνομα της πόλης Άρνης στη λίμνη της Κωπαϊδας. Οι επιδρομείς του Σαμουήλ ( 10ος – 11ος αιών ) την ονόμασαν Όστροβο που σημαίνει νησί.

Προσπεράσαμε τον Άγιο Αθανάσιο, παλιά Τσέγανη. Πρωτοκτίσθηκε τέλη του 16ου αιώνα. Μια ανάσα από το Καϊμακτσαλάν (16 χιλιόμετρα ), κρατά τον επισκέπτη με το τοπικό χρώμα και τη φιλοξενία της. Τώρα εδώ φυσάει ένας άλλος αέρας , αυτός της αντιπαροχής και του εύκολου χρήματος.

Γραφικά πέτρινα σοκάκια, πέτρινα σπίτια με πελεκητή πέτρα (δείγματα τοπικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής ). Από το 1992 χαρακτηρίζεται παραδοσιακός οικισμός. Τα Σαββατοκύριακα στενάζει από το βάρος των τζιπ και της ανάπτυξης. Μιας ανάπτυξης και μιας δόμησης άναρχης.

Οι κάτοικοι της περιοχής άφησαν την γη και τις καλλιέργειες και ασχολούνται με τους Θεσσαλονικείς τουρίστες. Από εδώ το μάτι ταξιδεύει στον απέραντο κάμπο με τους οπωρώνες και ατενίζει τη λίμνη Βεγορίτιδα. Μια από τις ομορφότερες λίμνες της Ελλάδος που απλώνεται σε υψίπεδο 600 μέτρων. Η λίμνη Βεγορίτιδα περιβάλλεται από το όρος Βόρας, ανατολικά από το Βέρμιο ,νότια από το όρος Σκοπός Κοζάνης και δυτικά από το Άσκιο όρος.

Είναι λίμνη αλπικού τύπου και τεκτονικής προέλευσης . Έχουν καταγραφεί 11 είδη ψαριών. Το 1953 μετά την υποχώρηση των νερών αποκαλύφθηκε προϊστορική νεκρόπολη με δέκα κιβωτιόσχημους τάφους. Ανεβαίνουμε τις στροφές του επαρχιακού δρόμου. Τοπίο τυραννισμένο από τον χειμώνα . Τώρα κακοτράχαλα βράχια και χαράδρες εναλλάσσονται με πυκνά δάση από οξιές πεύκα και έλατα . Συναντάμε τα πρώτα χιόνια.!

Μπροστά μας ξεπροβάλλει η οροσειρά του όρους Βόρα . Είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδος μετά τον Όλυμπο και τον Σμόλικα, με την κορυφή του να φθάνει τα 2524 μέτρα. Αποτελεί το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Πέλλας. Βρισκόμαστε στο χιονοδρομικό κέντρο, ένας πολύχρωμος κόσμος από σκιερ και επισκέπτες μας υποδέχεται , άρχισε να λειτουργεί από το 1995 , διαθέτει 7 αναβατήρες (1 εναέριο διθέσιο και 6 συρόμενους) οι οποίοι παρέχουν πρόσβαση στις 14 συνολικά πίστες σκι διαφόρων βαθμών δυσκολίας. 

Η αύρα του ορεινού καθαρού αέρα εισβάλλει στα πνευμόνια μας , αφήνεσαι στην καθαρότητα του χιονισμένου τοπίου. Το απέραντο λευκό σε ταξιδεύει, το θρόισμα του παγωμένου αέρα σε κάνει να νοιώθεις μέρος της φύσης. Με τον σάκο στον ώμο ντυμένοι με ζεστά ρούχα, γάντια και σκούφους ανάμεσα σε πολύχρωμους σκιέρ ορειβατούμε μέσα από τις πίστες , ορειβατούμε τώρα δίπλα από το συνδετικό (εναέρια καρέκλα) ανηφόρα για γερά πόδια και αντοχές , ανάσες πηχτές . Αργά αλλά σταθερά κερδίζουμε ύψος , τόπος γύρω γυμνά λευκός , χιόνι παγωμένο παντού.

Ένας περήφανος ήλιος μας συντροφεύει και μας ακολουθεί σε όλη τη διάρκεια της πορείας. Ο χρόνος τρέχει μαζί με τον ιδρώτα , κοφτές ανάσες και η ερημιά του λευκού τοπίου , ησυχία… μόνο το θρόισμα του παγωμένου αέρα μας κρατάει συντροφιά. Βρισκόμαστε στην κόψη της κορυφογραμμής , τώρα τοπίο ολότελα λευκό, άγριο, ήπιο, μουσικό, θεϊκό !

Απτόητοι συνεχίζουμε για την κορυφή . Στην ψηλότερη κορφή υπάρχει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία το οποίο αποτελεί μνημείο του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Είναι κατασκευασμένο σε ρυθμό καθολικό κτισμένο στη μνήμη των 5 χιλιάδων Σέρβων στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους στον Α΄παγκόσμιο πόλεμο από Βούλγαρους στρατιώτες στις μάχες που διεξήχθησαν στις πλαγιές του. Για την περιοχή και το όνομα της Μακεδονίας.

Τώρα άγρια μουσική αέρα ανακατεμένη με χιόνι παγωμένο μας μαστιγώνει το πρόσωπο μπήκαμε μέσα στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία ανάψαμε ένα κερί , γύρω από το ιερό στεφάνια με πλαστικά λουλούδια γραμμένα στα σλάβικα αφιερωμένα στην χάρη του Αγίου από τους φίλους Σκοπιανούς.

Από το εκκλησάκι όλοι μαζί θαυμάζουμε την άγρια ομορφιά των γύρω βουνοκορφών . Μπροστά μας περήφανα ξεπροβάλλουν , οι χιονισμένες βουνοκορφές του Βερμίου ,των Πιερίων ,του Ολύμπου του Άσκιου (Σινιάτσικο ) και αριστερά συνεχίζει η οροσειρά του όρους Βόρα με τις κορυφές Σοκόλ, Κράβιτσα, Πίνοβο, η Τζένα και το Πάϊκο.

Εναλλαγές χρωμάτων σε μια απαράμιλλη αρμονία , το χιόνι δεν έρχεται για να γεμίσει το τοπίο αλλά να το αγκαλιάσει να το αναδείξει. Η ορειβασία και το σκι παύουν να είναι σπορ , είναι μέσο απλώς για την περιήγηση μας στο φανταστικό περιβάλλον.

Αφήσαμε πίσω την ομορφιά και την ηρεμία του βουνού και πήραμε το δρόμο της επιστροφής .

Επιστροφή, από άλλη διαδρομή. Κερασιά, Καρυδιά, Άγρας. Ο δασικός ασφάλτινος δρόμος τρυπώνει στο πυκνό δάσος και η φυσιολατρική τώρα πλέον περιήγηση μας αρχίζει να αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον . Η μεγαλοπρέπεια και η ομορφιά κρύβεται στις κοιλάδες και τις δασωμένες πλαγιές. Εκτεταμένα δάση από πεύκα έλατα ,οξιές και χαμηλότερα καστανιές, βελανιδιές και κερασιές μας υποδέχονται με τα χρώματα του χειμώνα. Εδώ ζουν σε μικρό αριθμό ζαρκάδια, λύκοι και αλεπούδες.

Δρόμος κατηφορικός και χωρίς να το καταλάβουμε βρισκόμαστε στο πρώτο χωριό την Κερασιά. Το χωριό μας υποδέχεται έρημο χτισμένο σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία. Μόνο οι καμινάδες που καπνίζουν προδίδουν την ανθρώπινη παρουσία.

Παίρνουμε το δρόμο που οδηγεί στην Έδεσσα . Προσπερνάμε περιφερειακά το χωριό Καρυδιά . Λίγο πιο πέρα υπάρχει το μνημείο του καπετάν Άγρα . Ο Τέλος Αγαπηνός ( Σαράντης Αγαπηνός , καταγωγή από τους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας ), ανθυπολοχαγός πεζικού του ελληνικού στρατού, γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1880 επειδή ο πατέρας του υπηρετούσε εκεί ως Εφέτης. Εισήλθε με αντάρτικο σώμα στη Μακεδονία και από τον Σεπτέμβριο του 1906 μπήκε με δώδεκα ευζώνους στον βάλτο των Γιαννιτσών, όπου ανέπτυξε δράση εναντίον των Βούλγαρων κομιτατζήδων. Τον Ιούνιο του 1907 δέχθηκε πρόταση του Βούλγαρου Βοεβόδα Ζλατάν για τοπική ειρήνευση , όμως εκείνος τον συνέλαβε , τον διαπόμπευσε και τον κρέμασε έξω από το χωριό Καρυδιά μαζί με τον πιστό συμμαχητή του τον Αντώνη Μίγγα από την Νάουσα.

Περάσαμε τον σιδηροδρομικό σταθμό του Άγρα τώρα προσπερνάμε την λίμνη και τον υγροβιότοπο του Άγρα . Βρίσκεται σε υψόμετρο 470 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας . Εδώ ζουν περιοδικά 250 διαφορετικά είδη πτηνών. Πρόκειται για μια λίμνη 5.972 στρεμμάτων που υδροδοτείται από τις πηγές του ποταμού Εδεσσαίου και η επιφάνεια της καταλαμβάνεται από πυκνή βλάστηση με καλαμιές , ιδανικές συνθήκες για φώλιασμα και αναπαραγωγή της πανίδας .

Υπάρχουν επίσης λειμώνες με βούρλα και παρυδάτια δενδρώδης βλάστηση από λεύκες, ιτιές, πλατάνους και σκλήθρα. Βατράχια, βίδρες, μυοκάστορες, υδρόβιες χελώνες και νερόφιδα συμπληρώνουν το σκηνικό. Μεταναστευτικά πουλιά όπως πελεκάνοι, κύκνοι και το σπάνιο είδος της ροπαλόπαπιας συχνάζει εδώ κατά την περίοδο της αναπαραγωγής. Σε αντίθεση με την πλούσια ορνιθοπανίδα η ιχθυοπανίδα εμφανίζεται ιδιαίτερα φτωχή .

Επιστρέφοντας απόγευμα στην Βέροια αφήσαμε πίσω μας την παγωμένη και περήφανη ερημιά των κορφών να φαντάζει ακόμη πιο μυστηριώδης και ακατανόητα σαγηνευτική.