«Αἰκατερίνα, καί σοφή καί παρθένος· ἐκ δέ ξίφους καί μάρτυς, ὦ καλά τρία!»
Μέσα σέ αὐτούς τούς δύο στίχους συνοψίζει ὁ Συναξαριστής τή ζωή τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος καί πανσόφου Αἰκατερίνης, τήν ὁποία ἑορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας καί τιμᾶ ἰδιαιτέρως ἡ ἐνορία σας. Καί τήν συνοψίζει ἀναφέροντας τρία χαρακτηριστικά της, τρεῖς ἰδιότητές της, τρία καλά, ὅπως τά ὀνομάζει, πού εἶχε ἡ ἁγία: σοφή, παρθένος καί μάρτυς.
Ἦταν σοφή ἡ ἁγία Αἰκατερίνη, σοφή κατά κόσμον, ἀφοῦ σπούδασε κοντά σέ διάσημους καθηγητές στίς φιλοσοφικές σχολές τῆς Ἀλεξανδρείας καί εἶχε τόσες γνώσεις ἀλλά καί τόση εὐφράδεια, ὥστε μέ εὐκολία κατατρόπωσε τούς ἐθνικούς φιλοσόφους, ὅταν κλήθηκε νά τούς ἀντιμετωπίσει, καί ἀπέδειξε τήν ἀλήθεια καί τήν ὑπεροχή τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.
Εἶχε ὅμως συγχρόνως καί τήν κατά Θεόν σοφία, εἶχε τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία σοφίζει καί τά νήπια ἀκόμη καί ἀναδεικνύει τούς ἀγραμμάτους ἁλιεῖς διαπρύσιους κήρυκες τοῦ εὐαγγελίου του.
Ἦταν σοφή, καί γι᾽ αὐτό δέν ἄφησε τήν λάμψη τοῦ κόσμου νά τήν τυφλώσει. Δέν ἄφησε τήν ἐπιθυμία τῆς ἁμαρτίας νά τῆς κυριεύσει τήν ψυχή. Δέν ἐπέτρεψε στήν ἐπιδίωξη τῆς δόξης καί τῆς τιμῆς τῶν ἀνθρώπων νά τῆς κλέψει τόν νοῦ.
Ἦταν σοφή καί συνετή, γι᾽ αὐτό δέν ἄφησε τόν ἑαυτό της νά ἑλκυσθεῖ ἀπό μάταιες καί ψεύτικες ἀγάπες, ἀλλά προτίμησε νά ἀφιερωθεῖ ψυχή τε καί σώματι στόν Χριστό, καί νά ἔχει αὐτόν ὡς νυμφίο τῆς ψυχῆς της καί νά ἀγωνίζεται διαρκῶς γιά νά ἀρέσει μόνο σέ Αὐτόν, φυλάσσοντας γιά χάρη του τήν παρθενία της.
Γιατί ἡ παρθενία τῆς ἁγίας Αἰκατερίνης ἦταν ἀπόρροια τῆς σοφίας της, πού τήν βοήθησε νά ἀκούσει τόν λόγο τοῦ Κυρίου «τί γάρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐάν κερδήσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ», καί νά ἀποφασίσει νά κρατήσει τόν μαργαρίτη τῆς ψυχῆς της, τόν ὁποῖο βρῆκε μέσα ἀπό τήν πίστη της στόν Χριστό, καθαρό καί ἀμόλυντο καί νά μήν τόν σπαταλήσει γιά πρόσκαιρες χαρές καί ἀπολαύσεις.
Καί ἐάν ἡ παρθενία τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος καί πανσόφου Αἰκατερίνης ἦταν, ὅπως εἴπαμε, ἀπόρροια τῆς σοφίας της, τό μαρτύριό της ἦταν ἀποτέλεσμα καί τῶν δύο. Διότι ὡς σοφή γνώριζε ἡ ἁγία Αἰκατερίνη πόσο σύντομη εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ζωή καί πώς τίποτε δέν εἶναι, ὅπως γράφει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τά παθήματα τοῦ παρόντος καιροῦ σέ σύγκριση μέ τή δόξα πού θά ἀποκαλύψει ὁ Θεός στούς ἐκλεκτούς του στόν οὐρανό, ἔτσι ὥστε νά προτιμήσει τήν αἰώνια ζωή κοντά στόν Χριστό ἀντί τήν πρόσκαιρη χωρισμένη ἀπό Ἐκεῖνον.
Ὡς παρθένος ἄλλωστε δέν ποθοῦσε τίποτε περισσότερο ἀπό τό νά βρίσκεται διαρκῶς μαζί μέ τόν νυμφίο τῆς ψυχῆς της, καί ἐπιθυμοῦσε διακαῶς «ἀναλῦσαι καί σύν Χριστῷ εἶναι». Ἔτσι τό μαρτύριο δέν ἦταν γιά τήν ἁγία Αἰκατερίνη θάνατος καί ὀδύνη ἀλλά ζωή καί χαρά κοντά στόν Χριστό.
«Αἰκατερίνα, καί σοφή καί παρθένος· ἐκ δέ ξίφους καί μάρτυς, ὦ καλά τρία!»
Σοφή, παρθένος καί μάρτυς: τά τρία καλά τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης. Τί ἔχουν ὅμως νά ποῦν γιά ἐμᾶς, ἀδελφοί μου; Πῶς μποροῦμε νά τά οἰκειοποιηθοῦμε ἐμεῖς πού τήν τιμοῦμε σήμερα; Πῶς μποροῦμε νά ὁμοιάσουμε στήν ἁγία ἐμεῖς πού δέν εἴμαστε σοφοί, πού ζοῦμε στόν κόσμο καί δέν μποροῦμε νά γίνουμε μάρτυρες;
Δέν εἴμαστε σοφοί κατά κόσμον; Μποροῦμε νά προσπαθήσουμε ὅμως νά γίνουμε σοφοί κατά Θεόν, ἀγωνιζόμενοι νά ἐφαρμόσουμε τόν νόμο καί τίς ἐντολές του πού σοφίζουν τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί τόν κάνουν δεκτικό τῆς ἄνωθεν σοφίας καί τῆς θείας χάριτος.
Δέν ζοῦμε ἐν παρθενίᾳ, γιατί δέν μποροῦμε ὅλοι νά ἀκολουθήσουμε αὐτόν τόν δρόμο; Μποροῦμε νά προσπαθήσουμε ὅμως νά τηρήσουμε καθαρό καί ἁγνό τόν νοῦ μας ἀπό λογισμούς καί ἐπιθυμίες ἁμαρτωλές· μποροῦμε νά τηρήσουμε τήν ψυχή μας καθαρή ἀπό τά πάθη πού τή μολύνουν καί τήν ἀπομακρύνουν ἀπό τόν Θεό.
Δέν μποροῦμε νά μαρτυρήσουμε γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ; Μποροῦμε ὅμως νά νεκρώσουμε, κατά τήν προτροπή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, «τά μέλη ἡμῶν τά ἐπί τῆς γῆς», νά νεκρώσουμε «τόν παλαιόν ἄνθρωπον σύν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καί ταῖς ἐπιθυμίαις», καί νά ἀγωνιζόμεθα νά δίδουμε τή μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέ τόν λόγο καί τή ζωή μας στήν καθημερινή μας πράξη.
Ἄν τά προσπαθήσουμε ὅλα αὐτά, ἀδελφοί μου, τότε θά μπορέσουμε νά μιμηθοῦμε καί ἐμεῖς ἔστω καί λίγο, ὅσο μπορεῖ ὁ καθένας μας, τήν ἁγία Αἰκατερίνη. Καί αὐτή ἡ προσπάθειά μας νά τή μιμηθοῦμε εἶναι ἴσως ἡ καλύτερη τιμή πού μποροῦμε νά τῆς ἀποδώσουμε.
Διότι, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «τιμή μάρτυρος» εἶναι «μίμησις μάρτυρος», καί αὐτῆς εὔχομαι νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός διά τῶν πρεσβειῶν της, νά γίνουμε δηλαδή μιμητές αὐτῆς τῆς μεγάλης ἁγίας, τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης τῆς πανσόφου.
Μέσα σέ αὐτούς τούς δύο στίχους συνοψίζει ὁ Συναξαριστής τή ζωή τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος καί πανσόφου Αἰκατερίνης, τήν ὁποία ἑορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας καί τιμᾶ ἰδιαιτέρως ἡ ἐνορία σας. Καί τήν συνοψίζει ἀναφέροντας τρία χαρακτηριστικά της, τρεῖς ἰδιότητές της, τρία καλά, ὅπως τά ὀνομάζει, πού εἶχε ἡ ἁγία: σοφή, παρθένος καί μάρτυς.
Ἦταν σοφή ἡ ἁγία Αἰκατερίνη, σοφή κατά κόσμον, ἀφοῦ σπούδασε κοντά σέ διάσημους καθηγητές στίς φιλοσοφικές σχολές τῆς Ἀλεξανδρείας καί εἶχε τόσες γνώσεις ἀλλά καί τόση εὐφράδεια, ὥστε μέ εὐκολία κατατρόπωσε τούς ἐθνικούς φιλοσόφους, ὅταν κλήθηκε νά τούς ἀντιμετωπίσει, καί ἀπέδειξε τήν ἀλήθεια καί τήν ὑπεροχή τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.
Εἶχε ὅμως συγχρόνως καί τήν κατά Θεόν σοφία, εἶχε τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία σοφίζει καί τά νήπια ἀκόμη καί ἀναδεικνύει τούς ἀγραμμάτους ἁλιεῖς διαπρύσιους κήρυκες τοῦ εὐαγγελίου του.
Ἦταν σοφή, καί γι᾽ αὐτό δέν ἄφησε τήν λάμψη τοῦ κόσμου νά τήν τυφλώσει. Δέν ἄφησε τήν ἐπιθυμία τῆς ἁμαρτίας νά τῆς κυριεύσει τήν ψυχή. Δέν ἐπέτρεψε στήν ἐπιδίωξη τῆς δόξης καί τῆς τιμῆς τῶν ἀνθρώπων νά τῆς κλέψει τόν νοῦ.
Ἦταν σοφή καί συνετή, γι᾽ αὐτό δέν ἄφησε τόν ἑαυτό της νά ἑλκυσθεῖ ἀπό μάταιες καί ψεύτικες ἀγάπες, ἀλλά προτίμησε νά ἀφιερωθεῖ ψυχή τε καί σώματι στόν Χριστό, καί νά ἔχει αὐτόν ὡς νυμφίο τῆς ψυχῆς της καί νά ἀγωνίζεται διαρκῶς γιά νά ἀρέσει μόνο σέ Αὐτόν, φυλάσσοντας γιά χάρη του τήν παρθενία της.
Γιατί ἡ παρθενία τῆς ἁγίας Αἰκατερίνης ἦταν ἀπόρροια τῆς σοφίας της, πού τήν βοήθησε νά ἀκούσει τόν λόγο τοῦ Κυρίου «τί γάρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐάν κερδήσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ», καί νά ἀποφασίσει νά κρατήσει τόν μαργαρίτη τῆς ψυχῆς της, τόν ὁποῖο βρῆκε μέσα ἀπό τήν πίστη της στόν Χριστό, καθαρό καί ἀμόλυντο καί νά μήν τόν σπαταλήσει γιά πρόσκαιρες χαρές καί ἀπολαύσεις.
Καί ἐάν ἡ παρθενία τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος καί πανσόφου Αἰκατερίνης ἦταν, ὅπως εἴπαμε, ἀπόρροια τῆς σοφίας της, τό μαρτύριό της ἦταν ἀποτέλεσμα καί τῶν δύο. Διότι ὡς σοφή γνώριζε ἡ ἁγία Αἰκατερίνη πόσο σύντομη εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ζωή καί πώς τίποτε δέν εἶναι, ὅπως γράφει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, τά παθήματα τοῦ παρόντος καιροῦ σέ σύγκριση μέ τή δόξα πού θά ἀποκαλύψει ὁ Θεός στούς ἐκλεκτούς του στόν οὐρανό, ἔτσι ὥστε νά προτιμήσει τήν αἰώνια ζωή κοντά στόν Χριστό ἀντί τήν πρόσκαιρη χωρισμένη ἀπό Ἐκεῖνον.
Ὡς παρθένος ἄλλωστε δέν ποθοῦσε τίποτε περισσότερο ἀπό τό νά βρίσκεται διαρκῶς μαζί μέ τόν νυμφίο τῆς ψυχῆς της, καί ἐπιθυμοῦσε διακαῶς «ἀναλῦσαι καί σύν Χριστῷ εἶναι». Ἔτσι τό μαρτύριο δέν ἦταν γιά τήν ἁγία Αἰκατερίνη θάνατος καί ὀδύνη ἀλλά ζωή καί χαρά κοντά στόν Χριστό.
«Αἰκατερίνα, καί σοφή καί παρθένος· ἐκ δέ ξίφους καί μάρτυς, ὦ καλά τρία!»
Σοφή, παρθένος καί μάρτυς: τά τρία καλά τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης. Τί ἔχουν ὅμως νά ποῦν γιά ἐμᾶς, ἀδελφοί μου; Πῶς μποροῦμε νά τά οἰκειοποιηθοῦμε ἐμεῖς πού τήν τιμοῦμε σήμερα; Πῶς μποροῦμε νά ὁμοιάσουμε στήν ἁγία ἐμεῖς πού δέν εἴμαστε σοφοί, πού ζοῦμε στόν κόσμο καί δέν μποροῦμε νά γίνουμε μάρτυρες;
Δέν εἴμαστε σοφοί κατά κόσμον; Μποροῦμε νά προσπαθήσουμε ὅμως νά γίνουμε σοφοί κατά Θεόν, ἀγωνιζόμενοι νά ἐφαρμόσουμε τόν νόμο καί τίς ἐντολές του πού σοφίζουν τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί τόν κάνουν δεκτικό τῆς ἄνωθεν σοφίας καί τῆς θείας χάριτος.
Δέν ζοῦμε ἐν παρθενίᾳ, γιατί δέν μποροῦμε ὅλοι νά ἀκολουθήσουμε αὐτόν τόν δρόμο; Μποροῦμε νά προσπαθήσουμε ὅμως νά τηρήσουμε καθαρό καί ἁγνό τόν νοῦ μας ἀπό λογισμούς καί ἐπιθυμίες ἁμαρτωλές· μποροῦμε νά τηρήσουμε τήν ψυχή μας καθαρή ἀπό τά πάθη πού τή μολύνουν καί τήν ἀπομακρύνουν ἀπό τόν Θεό.
Δέν μποροῦμε νά μαρτυρήσουμε γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ; Μποροῦμε ὅμως νά νεκρώσουμε, κατά τήν προτροπή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, «τά μέλη ἡμῶν τά ἐπί τῆς γῆς», νά νεκρώσουμε «τόν παλαιόν ἄνθρωπον σύν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ καί ταῖς ἐπιθυμίαις», καί νά ἀγωνιζόμεθα νά δίδουμε τή μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέ τόν λόγο καί τή ζωή μας στήν καθημερινή μας πράξη.
Ἄν τά προσπαθήσουμε ὅλα αὐτά, ἀδελφοί μου, τότε θά μπορέσουμε νά μιμηθοῦμε καί ἐμεῖς ἔστω καί λίγο, ὅσο μπορεῖ ὁ καθένας μας, τήν ἁγία Αἰκατερίνη. Καί αὐτή ἡ προσπάθειά μας νά τή μιμηθοῦμε εἶναι ἴσως ἡ καλύτερη τιμή πού μποροῦμε νά τῆς ἀποδώσουμε.
Διότι, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «τιμή μάρτυρος» εἶναι «μίμησις μάρτυρος», καί αὐτῆς εὔχομαι νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός διά τῶν πρεσβειῶν της, νά γίνουμε δηλαδή μιμητές αὐτῆς τῆς μεγάλης ἁγίας, τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης τῆς πανσόφου.
