Κόνιτσα: Οι εμπειρίες στη δραστήρια κωμόπολη-προορισμό για όλο τον χρόνο

Αγγίζοντας σχεδόν τα ελληνοαλβανικά σύνορα, με καταπράσινες ή κατάλευκες -ανάλογα την εποχή- βουνοκορφές να την κυκλώνουν, με τρία ποτάμια να της χαρίζουν τη δροσιά τους και να συμβάλουν στη μαγεία της φύσης της και κυρίως με φιλόξενους, χαμογελαστούς κατοίκους, η Κόνιτσα μας δίνει κάθε λόγο να φτάσουμε στο βόρειο άκρο του νομού Ιωαννίνων.

Η απόσταση των 64 χιλιομέτρων που χωρίζει Δήμο Κόνιτσας από τα Γιάννενα, με το ορεινό τοπίο να κυριαρχεί, απλά προϊδεάζει για το μαγευτικό σκηνικό που περιμένει τους επισκέπτες. Ο Σμόλικας, ο Γράμμος, η Τύμφη ή Γκαμήλα, όπως την αποκαλούν ΟΙ ντόπιοι λόγω του ανάγλυφου των κορυφών της, εντυπωσιακά βουνά της Πίνδου και από τα ψηλότερα της Ελλάδας, είναι η μόνιμη συντροφιά στο οδικό ταξίδι, με τον εντυπωσιακό Αώο να δηλώνει συχνά-πυκνά την παρουσία του. 

Δικαίως η περιοχή θεωρείται παράδεισος για τους φυσιολάτρες και για όσους αγαπούν τα extreme sports, αφού προσφέρεται για δραστηριότητες όλων των ειδών και βαθμών δυσκολίας. Και η καλύτερη βάση για να απολαύσετε τα εντυπωσιακά βουνά, τις χαράδρες, τους ποταμούς, τις δρακόλιμνες αλλά και τα πανέμορφα χωριά και τις διάστικτες από πέτρινα γεφύρια διαδρομές, δεν είναι άλλη από τη γραφική Κόνιτσα.

Μην κάνετε όμως το λάθος και δείτε την όμορφη κωμόπολη μόνο σαν αφετηρία για τις εξορμήσεις σας. Αφιερώστε της χρόνο, περπατήστε στα πέτρινα καλντερίμια της, θαυμάστε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της και καθώς θα πίνετε ένα τσιπουράκι με τους ντόπιους, αφήστε τους να σας διηγηθούν μοναδικές ιστορίες για τον τόπο τους.

Τα σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα

Φωλιασμένη καθώς είναι η πόλη στην πλαγιά του όρους Τραπεζίτσα σε υψόμετρο 650 μέτρων, αμφιθεατρικά χτισμένη πάνω από την ομώνυμη πεδιάδα όπου οι παραπόταμοι Βοϊδομάτης και Σαραντάπορος συναντούν τον Αώο, η Κόνιτσα σας χαρίζει μερικές μοναδικές εικόνες καθώς την προσεγγίζετε. Η χαρακτηριστικότερη όμως και πιο εντυπωσιακή είναι αυτή στην είσοδό της, με το θεαματικό μονότοξο γεφύρι της Κόνιτσας να υποδέχεται τους επισκέπτες. 

Πρόκειται για το μεγαλύτερο του είδους του στα Βαλκάνια, με άνοιγμα 36 μέτρα και ύψος 20 μέτρα πάνω από τον Αώο, στη χαράδρα του οποίου σηματοδοτεί την είσοδο. Χρειάστηκαν 50 μάστορες με επικεφαλής πρωτομάστορα τον Ζιώγα Φρόντζο από την Πυρσόγιαννη, για τη θαυμαστή πέτρινη κατασκευή του 1871, η οποία στέκεται αγέρωχη στο νοτιοδυτικό άκρο της πόλης. 

Μην παραλείψετε να παρατηρήσετε το καμπανάκι κάτω από την καμάρα της γέφυρας, που ανάλογα της έντασης του ανέμου χτυπά ώστε να προειδοποιήσει τους περαστικούς όταν δεν πρέπει να τη διασχίσουν.

Δεν είναι όμως μόνο το μονότοξο γεφύρι που εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του. Και η ίδια η πόλη, ιδιαίτερα η Άνω Κόνιτσα χαρακτηρισμένη με προεδρικό διάταγμα ως παραδοσιακός οικισμός, είναι γεμάτη αξιόλογα δείγματα της ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής και της κατασκευαστικής δεινότητας των μαστόρων της.

Ακολουθήστε τα ανηφορικά καλντερίμια εκατέρωθεν του Δημαρχείου για να εντοπίσετε μερικά από τα ωραιότερα πετρόχτιστα σπίτια της πόλης, αλλά και ένα από τα εναπομείναντα δείγματα της Οθωμανικής περιόδου, το Οικιστικό συγκρότημα της Χάμκως. Τα μισογκρεμισμένα κτήρια που το αποτελούν ανάγονται στον 18ο-19ο αιώνα κι αυτά που κυρίως σώζονται σήμερα είναι η αψιδωτή είσοδος και ένας από τους ψηλούς πύργους, μάρτυρες της εποχής που εδώ υπήρχε το σεράϊ του παππού του Αλή Πασά, Ζεϊνέλ Μπέη.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό, το τζαμί του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς θα το εντοπίσετε ανηφορίζοντας από το γεφύρι στην πόλη χάρη στον ψηλό μιναρέ του και θα το επισκεφθείτε για τη φωτογραφική έκθεση που στεγάζεται στο κτήριο που λειτουργούσε ως μουσουλμανικό σχολείο και παρουσιάζει την ιστορία του τόπου και τα αξιόλογα μνημεία του. Τα χριστιανικά μνημεία της Κόνιτσας δεν είναι άλλα από τις δύο εκκλησίες, τον εντυπωσιακό πέτρινο ενοριακό ναό Αγ. Δημητρίου του 1842, με την υπέροχη θέα από τον περίβολό του με το θεόρατο πλάτανο, και το ναό Αγ. Κοσμά του Αιτωλού με το περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο, εξαίρετο δείγμα μιας ακόμη τέχνης που άνθιζε στην περιοχή, αυτή της ξυλογλυπτικής.

Αξίζει ακόμη η κατηφορική διαδρομή ως το σπουδαίο οικοδόμημα όπου στεγάζονταν η Αναγνωστοπούλειος Γεωργική Σχολή, ένα μεγάλων διαστάσεων πέτρινο κτήριο σχεδόν 100 ετών, στο οποίο για αρκετά χρόνια λειτουργούσε Γεωργική Σχολή, εφαρμόζοντας πρωτοποριακές εκπαιδευτικές μεθόδους, αλλά σήμερα παραμένει αναξιοποίητο. Μικρότερης κλίμακας πέτρινα κτήρια, σπίτια αυτή τη φορά, θα συναντήσετε κάνοντας τη βόλτα σας στο δρομάκι της παλιάς αγοράς, που ακολουθώντας το από την πέτρινη βρύση στο κέντρο της πόλης, θα βρεθείτε μπροστά στο εντυπωσιακό Ξενοδοχείον Πίνδος, μια εγκαταλελειμμένη πλέον κατασκευή του 1950.

Επίσκεψη στο Μουσείο Οίνου και Αμπέλου

Ενταγμένο στο πλαίσιο του έργου Wine Net και αφιερωμένο στις αμπελουργικές περιοχές της Ηπείρου -κυρίως τη Ζίτσα και το Μέτσοβο -, το μικρό αλλά κατατοπιστικό αυτό μουσείο κοντά στην είσοδο της Κόνιτσας, θα σας μυήσει με εύληπτο τρόπο στα βασικά στάδια παραγωγής κρασιού και τις τοπικές ποικιλίες, από τη Ντεμπίνα και το Βλάχικο ως το Μπεκάρι και το Μαυρούδι Κόνιτσας. Ξεκινώντας με την εισαγωγή της αμπέλου στην Ελλάδα από την Αίγυπτο, παρουσιάζεται η σημασία του οίνου στην καθημερινότητα και την εμπoρική δραστηριότητα κατά την αρχαιότητα, καθώς και η σύνδεση με τη λατρεία του θεού Διόνυσου για να περάσουμε στην έκθεση με τα εργαλεία της καλλιέργειας και να μάθουμε για τις ασθένειες που προσβάλουν το αμπέλι.

Καθώς προχωρά η περιήγηση στο μουσείο, παλιοί και πιο σύγχρονοι ψεκαστήρες δίνουν τη θέση τους σε κοφίνια, σαμάρια που φόρτωναν τα γαϊδουράκια για τη μεταφορά των σταφυλιών και παραδοσιακά μηχανήματα έκθλιψης. Βρισκόμαστε πλέον στην αίθουσα του τρύγου, με τα βαρέλια όπου παλαίωναν τα κρασιά και τις νταμιτζάνες όπου φυλάσσονταν, ενώ ξεχωριστή γωνιά καταλαμβάνει ένα παραδοσιακό καζάνι, απ΄αυτά όπου τα στέμφυλα μετατρέπονται σε τσίπουρο, μια ασχολία άρρηκτα συνδεδεμένη με τις παραδόσεις και τα έθιμα της Ηπείρου. Το αποδεικνύει εξάλλου και η Γιορτή Τσίπουρου Κόνιτσας, που διοργανώνεται στην πόλη κάθε χρόνο, μεταξύ Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου. Η επίσκεψη κλείνει στις αίθουσες προβολών, όπου με ψηφιακά μέσα δίνεται επιπλέον πληροφοριακό υλικό, με συνταγές, τραγούδια, ποιήματα και παροιμίες, που όλα συνδέουν το κρασί με τη λαϊκή μας παράδοση.

Το Μουσείο Οίνου παραμένει ανοιχτό όλο το χρόνο και οι επισκέψεις γίνονται με ραντεβού, κατόπιν προηγούμενης συνεννόησης στο τηλέφωνο 26550 23000.

Η Κόνιτσα ως προορισμός για θρησκευτικό τουρισμό

Διαρκώς ανερχόμενος προορισμός θρησκευτικού τουρισμού η Κόνιτσα, αφού εδώ έζησε ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης τα χρόνια που πήγαινε ακόμη σχολείο, κι αφού η οικογένειά του είχε ήδη φύγει από την Καππαδοκία κατά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1924. Από το 1926 που έφτασε στη γραφική κωμόπολη, πέρασε εδώ συνολικά 26 χρόνια. Στο ταπεινό σπίτι του στο κέντρο της πόλης θα σας ξεναγήσει ο κύριος Χρήστος Εζνεπίδης, ανιψιός του αγίου, και καθώς θα βλέπετε φωτογραφίες, εικόνες και τα βιβλία που μελετούσε, θα μαθαίνετε για τα 5 χρόνια που υπηρέτησε στον εμφύλιο, το μοναστικό του βίο στο Άγιο Όρος και τα 3 χρόνια ασκητισμού στο όρος Σινά. Όσο για τα ξύλινα αντικείμενα που εκτίθενται στην οικία του, τα είχε σκαλίσει ο ίδιος στον τόρνο την εποχή που δούλευε ως ξυλουργός. Για να προγραμματίσετε την επίσκεψή σας, καλέστε στο 26550 22093.

Ακολουθώντας τα βήματα του Αγίου Παϊσίου, ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επίσκεψη στο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας, στο οποίο θα φτάσετε ακολουθώντας το δρόμο και το ανηφορικό μονοπάτι μέσα στο δάσος, με βάση τις πινακίδες απ΄την οικία του αγίου. Την ίδια διαδρομή έκανε και ο ίδιος ανεβαίνοντας στη μικρή εκκλησία για προσευχή, εξάλλου εδώ του παρουσιάστηκε η Παναγία για δεύτερη φορά και του έδωσε τη χάρη της. Πέραν του θρησκευτικού χαρακτήρα της επίσκεψης, η σύντομη ανάβαση ως εδώ προσφέρει και εκπληκτική θέα της πόλης από ψηλά, θέα που απλώνεται από τη χαράδρα του Αώου ποταμού ως τις κορυφές των γύρω βουνών, γι΄αυτό και η τοποθεσία είναι γνωστή ως «Μπαλκόνι της Κόνιτσας».

Αν αντέχετε το περπάτημα, 2 ώρες πεζοπορίας θα σας οδηγήσουν στη Μονή Στομίου, το ανδρικό μοναστήρι που βρίσκεται γαντζωμένο στις πλαγιές της Τύμφης και στην αναστήλωση του οποίου βοήθησε ο Άγιος Παΐσιος, αφού είχε καεί σχεδόν ολοκληρωτικά από τους Γερμανούς στρατιώτες το 1943.

Κείμενο: Αριέττα Πούλιου

Φωτογραφίες: Περικλής Μεράκος

Πηγή