Άμεσες ενισχύσεις ενέκρινε η Κομισιόν για το ρεύμα στους Έλληνες αγρότες

Το Ελληνικό πρόγραμμα συνολικού ύψους 800 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των μη οικιακών καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, μεταξύ αυτών και των αγροτών ενέκρινε η Κομισιόν. Το πρόγραμμα εγκρίθηκε βάσει του προσωρινού πλαισίου κρίσης για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο εκδόθηκε από την Επιτροπή στις 23 Μαρτίου 2022 και τροποποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 2022, βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), αναγνωρίζοντας ότι η οικονομία της ΕΕ αντιμετωπίζει σοβαρή διαταραχή.

Η Εκτελεστική αντιπρόεδρος, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την Πολιτική Ανταγωνισμού δήλωσε τα εξής: «Ο αδικαιολόγητος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας εξακολουθεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της ΕΕ και στην ελληνική οικονομία. Το πρόγραμμα των 800 εκατ. ευρώ που εγκρίθηκε σήμερα θα δώσει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να στηρίξει τους πληττόμενους τομείς και τις πληττόμενες επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρότερες, διασφαλίζοντας ότι παραμένει διαθέσιμη επαρκής ρευστότητα. Εξακολουθούμε να στηρίζουμε την Ουκρανία και τον λαό της. Ταυτόχρονα, εξακολουθούμε να συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσουμε ότι τα εθνικά μέτρα στήριξης μπορούν να εφαρμοστούν εγκαίρως, συντονισμένα και αποτελεσματικά, προστατεύοντας παράλληλα τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.»

Η Ελλάδα κοινοποίησε στην Επιτροπή, βάσει του προσωρινού πλαισίου κρίσης, ένα πρόγραμμα ύψους 800 εκατ. ευρώ για τη στήριξη μικρών μη οικιακών καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις απότομες αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας που προκαλούνται από την τρέχουσα γεωπολιτική κρίση και τις σχετικές κυρώσεις και αντίμετρα.

Στο μέτρο θα μπορούν να υπαχθούν μη οικιακοί καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και πλήττονται από την κρίση, οι οποίοι είτε

i) έχουν συνάψει σύμβαση για μεταβλητό τιμολόγιο παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και η παροχή ενέργειας δεν υπερβαίνει τα 35 kVA
ii) λειτουργούν ως αρτοποιεία (ανεξάρτητα από το όριο παροχής) ή
iii) έχουν αγροτικό τιμολόγιο (ανεξάρτητα από το όριο παροχής).

Από την 1η Οκτωβρίου 2022 και εξής, το μέτρο θα καλύπτει την κατανάλωση έως και 2.000 kWh μηνιαίως για μη οικιακούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας με παροχή ενέργειας έως και 35 kVA. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, οι επιλέξιμοι δικαιούχοι θα δικαιούνται να λαμβάνουν περιορισμένα ποσά ενίσχυσης με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων. Το μηνιαίο ποσό επιδότησης ανά εταιρεία θα καθορίζεται ανάλογα με την τιμή χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το ελληνικό πρόγραμμα συνάδει με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο κρίσης. Ειδικότερα, η ενίσχυση:

i) δεν θα υπερβαίνει τα 62.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων, τα 75 000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και τα 500.000 ευρώ ανά επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε όλους τους άλλους τομείς και

ii) θα χορηγηθεί το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ελληνικό πρόγραμμα είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο κρίσης. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το μέτρο ενίσχυσης βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Ιστορικό

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης για τις κρατικές ενισχύσεις που εγκρίθηκε στις 23 Μαρτίου 2022 δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να κάνουν χρήση της ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων με στόχο τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης τροποποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 2022, προκειμένου να συμπληρωθεί η δέσμη μέτρων ετοιμότητας για τον χειμώνα και σύμφωνα με τους στόχους του σχεδίου REPowerEU.

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων:

- περιορισμένα ποσά ενίσχυσης, υπό οποιαδήποτε μορφή, για επιχειρήσεις που πλήττονται από την τρέχουσα κρίση ή από τις επακόλουθες κυρώσεις και αντίμετρα έως το αυξημένο ποσό των 62 000 ευρώ και 75 000 ευρώ στον τομέα της γεωργίας και στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας αντίστοιχα, και έως 500 000 ευρώ σε όλους τους άλλους τομείς.
- στήριξη της ρευστότητας με τη μορφή κρατικών εγγυήσεων και επιδοτούμενων δανείων·
- ενισχύσεις για την αντιστάθμιση των υψηλών τιμών της ενέργειας. Οι ενισχύσεις, οι οποίες θα μπορούν να χορηγηθούν υπό οποιαδήποτε μορφή, θα αποζημιώνουν εν μέρει τις επιχειρήσεις, ιδίως τις πλέον ενεργοβόρες, για το πρόσθετο κόστος λόγω των έκτακτων αυξήσεων των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Η συνολική ενίσχυση ανά δικαιούχο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30 % των επιλέξιμων δαπανών και — προκειμένου να υπάρχουν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας — δεν θα πρέπει να αφορά περισσότερο από το 70 % της κατανάλωσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας κατά την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, με ανώτατο όριο τα 2 εκατ. ευρώ σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή. Όταν η επιχείρηση υφίσταται ζημίες εκμετάλλευσης, ενδέχεται να χρειαστεί περαιτέρω ενίσχυση για να εξασφαλιστεί η συνέχιση μιας οικονομικής δραστηριότητας. Ως εκ τούτου, για τους ενεργοβόρους χρήστες, οι εντάσεις ενίσχυσης είναι υψηλότερες και τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν ενισχύσεις που υπερβαίνουν τα εν λόγω ανώτατα όρια, έως 25 εκατ. ευρώ και, για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε τομείς και υποτομείς που πλήττονται ιδιαίτερα, έως 50 εκατ. ευρώ·
- μέτρα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν προγράμματα για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων του ανανεώσιμου υδρογόνου, του βιοαερίου και του βιομεθανίου, της αποθήκευσης και της θερμότητας από ανανεώσιμες πηγές, μεταξύ άλλων μέσω αντλιών θερμότητας, με απλουστευμένες διαδικασίες διαγωνισμών που μπορούν να εφαρμοστούν γρήγορα, ενώ παράλληλα θα περιλαμβάνονται επαρκείς διασφαλίσεις για την προστασία των ισότιμων όρων ανταγωνισμού. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη μπορούν να σχεδιάσουν προγράμματα για μια συγκεκριμένη τεχνολογία, η οποία χρειάζεται στήριξη ενόψει του συγκεκριμένου εθνικού ενεργειακού μείγματος· και
- μέτρα για τη διευκόλυνση της απανθρακοποίησης των βιομηχανικών διεργασιών. Για την περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού, τα κράτη μέλη μπορούν να στηρίξουν επενδύσεις με σκοπό τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, ιδίως μέσω του εξηλεκτρισμού, της ενεργειακής απόδοσης και της μετάβασης στη χρήση ανανεώσιμου υδρογόνου που βασίζεται στην ηλεκτρική ενέργεια και πληροί ορισμένες προϋποθέσεις. Τα κράτη μέλη μπορούν είτε i) να θεσπίσουν νέα προγράμματα βασισμένα σε διαγωνισμούς είτε ii) να στηρίξουν απευθείας έργα, χωρίς διαγωνισμούς, με ορισμένα όρια όσον αφορά το μερίδιο της δημόσιας στήριξης ανά επένδυση. Θα προβλεφθούν ειδικές συμπληρωματικές πριμοδοτήσεις για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και για λύσεις ιδιαίτερα υψηλής ενεργειακής απόδοσης.

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης αναφέρει επίσης τον τρόπο με τον οποίο τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων μπορούν να εγκρίνονται κατόπιν εξέτασης κατά περίπτωση, υπό όρους: i) στήριξη των επιχειρήσεων που επηρεάζονται από υποχρεωτική ή εθελοντική περικοπή χρήσης αερίου, ii) στήριξη για την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου, iii) μεταβατική στήριξη περιορισμένης διάρκειας για τη μετάβαση σε περισσότερο ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, μόνο αν γίνονται προσπάθειες ενεργειακής απόδοσης και αποφεύγονται φαινόμενα εγκλωβισμού, και iv) στήριξη της παροχής ασφάλισης ή αντασφάλισης σε επιχειρήσεις που μεταφέρουν αγαθά από και προς την Ουκρανία.

Οι ελεγχόμενες από τη Ρωσία οντότητες που υπόκεινται σε κυρώσεις θα εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής των εν λόγω μέτρων.

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης περιλαμβάνει ορισμένες διασφαλίσεις:

- αναλογική μεθοδολογία: θα πρέπει να υπάρχει σύνδεση μεταξύ του ποσού των ενισχύσεων που μπορούν να χορηγηθούν σε επιχειρήσεις και της κλίμακας της οικονομικής τους δραστηριότητας και της έκθεσης στις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης·
- προϋποθέσεις επιλεξιμότητας: για παράδειγμα με τον ορισμό των ενεργοβόρων χρηστών ως επιχειρήσεων για τις οποίες η αγορά ενεργειακών προϊόντων αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 3 % της αξίας της παραγωγής τους· και
- απαιτήσεις βιωσιμότητας: τα κράτη μέλη καλούνται να εξετάσουν, χωρίς να εισάγουν διακρίσεις, τη θέσπιση απαιτήσεων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος ή την ασφάλεια του εφοδιασμού κατά τη χορήγηση ενίσχυσης για πρόσθετες δαπάνες λόγω των εξαιρετικά υψηλών τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης θα ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 για τα μέτρα στήριξης της ρευστότητας και τα μέτρα που καλύπτουν το αυξημένο ενεργειακό κόστος. Οι ενισχύσεις για τη στήριξη της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της απανθρακοποίησης της βιομηχανίας μπορούν να χορηγούνται έως το τέλος Ιουνίου 2023.

Η Επιτροπή παρακολουθεί συνεχώς την εφαρμογή του προσωρινού πλαισίου κρίσης για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η εξελισσόμενη κατάσταση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στις 14 Σεπτεμβρίου 2022, μετά τις ανακοινώσεις της Προέδρου, η Επιτροπή απευθύνθηκε στα κράτη μέλη στο πλαίσιο έρευνας, προκειμένου να ζητήσει τις απόψεις τους σχετικά με την παράταση και τις πιθανές περαιτέρω τροποποιήσεις του προσωρινού πλαισίου κρίσης, μεταξύ άλλων υπό το πρίσμα της πρότασης της Επιτροπής για επείγουσα παρέμβαση στην αγορά, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα παραμείνει ευθυγραμμισμένη με τους στόχους της ενεργειακής πολιτικής και θα μετριαστεί ο συνεχιζόμενος οικονομικός αντίκτυπος της επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να παρέχουν την αναγκαία στήριξη στις επιχειρήσεις και στους τομείς που πλήττονται περισσότερο, διαφυλάσσοντας παράλληλα τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού.

Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης συμπληρώνει τις ευρείες δυνατότητες των κρατών μελών να σχεδιάζουν μέτρα σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Για παράδειγμα, οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπουν στα κράτη μέλη να βοηθούν τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν ελλείψεις ρευστότητας και τις επιχειρήσεις που χρειάζονται επείγουσα ενίσχυση διάσωσης. Επιπλέον, το άρθρο 107 παράγραφος 2 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να αποζημιώνουν επιχειρήσεις για τις ζημίες που προκαλούνται άμεσα από έκτακτες περιστάσεις, όπως εκείνες που προκαλούνται από την τρέχουσα κρίση.

Πέραν τούτου, στις 19 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο υπό τις συνθήκες της πανδημίας του κορονοϊού. Το προσωρινό πλαίσιο για την COVID τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου, 8 Μαΐου, 29 Ιουνίου, 13 Οκτωβρίου 2020, 28 Ιανουαρίου και 18 Νοεμβρίου 2021. Όπως ανακοινώθηκε τον Μάιο του 2022, το προσωρινό πλαίσιο COVID δεν παρατάθηκε πέραν της ορισθείσας ημερομηνίας λήξης της 30ής Ιουνίου 2022, με ορισμένες εξαιρέσεις. Ειδικότερα, τα μέτρα στήριξης των επενδύσεων και της φερεγγυότητας μπορούν ακόμη να τεθούν σε εφαρμογή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και τις 31 Δεκεμβρίου 2023 αντίστοιχα. Επιπλέον, το προσωρινό πλαίσιο COVID προβλέπει ήδη ευέλικτη μετάβαση, υπό σαφείς διασφαλίσεις, ιδίως για τις επιλογές μετατροπής και αναδιάρθρωσης χρεωστικών μέσων, όπως δάνεια και εγγυήσεις, σε άλλες μορφές ενισχύσεων, όπως άμεσες επιχορηγήσεις, έως τις 30 Ιουνίου 2023.

Πηγή