Μητροπολίτης Παντελεήμων: Το μεγαλύτερο κέρδος μας, είναι η ωφέλεια της ψυχής μας

«Τί γάρ ὠφελήσει ἄν­θρωπον ἐάν κερδίσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζη­­μιωθῇ τήν ψυχήν αὐ­τοῦ;» (Μαρκ. 8.36). Μιά ἀπό τίς πολλές ἐρωτήσεις πού ἀπευ­θύ­νει μέ τό σημερινό εὐ­αγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Χριστός εἶ­ναι καί ἡ ἐρώτηση πού προανέφερα. Τί θά ὠφελήσει τόν ἄνθρωπο ἄν κερδίσει ὅλον τόν κό­σμο καί χάσει τήν ψυ­χή του; Τό ἐρώτημα αὐτό περί κέρδους καί ζημίας μπορεῖ νά φαντάζει ἀσυνήθιστο γιά τόν Χρι­στό, ἔχει ὅμως ἰδιαί­τερη σημασία, καθώς ἀνα­φέρεται στό κέρδος τοῦ ἀνθρώπου καί στή ζημία τῆς ψυχῆς. Καί ἔχει ἀκόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς τό ἀ­κοῦ­με νά ἀπευθύνεται πρός ὅ­λους μας, βλέ­πο­ντας τόν Χριστό μέ ἐκ­τετα­μένες παλάμες ἐπί τοῦ Σταυροῦ γιά τή δι­κή μας σωτηρία.

Καί μπορεῖ σέ ἄλλες πε­ριπτώσεις τό κέρδος καί ἡ ζημία νά εἶναι ὅροι σχετικοί τούς ὁ­ποί­ους μπο­ρεῖ νά ἑρ­μη­νεύσει κανείς μέ δια­φο­ρετι­κούς τρόπους, ἀνά­λο­γα μέ τήν ὀπτική γω­νία ἀπό τήν ὁποία βλέ­πει ὁ καθένας τά πράγ­μα­τα, στήν περί­πτω­ση ὅμως τῆς ψυχῆς ἡ ση­μασία τοῦ κέρδους καί τῆς ζημίας δέν ἐπι­τρέ­πει διαφορετικές προ­σεγγίσεις.

Ἡ ψυχή εἶναι ἡ πνοή τοῦ Θεοῦ μέσα στόν ἄνθρω­πο. Εἶναι τό πιό ἀκριβό καί πο­λύτιμο ἀγαθό πού ἔχει. Εἶναι ἡ οὐσία τῆς ὑπάρξεώς μας ὄχι μόνο γιά τό παρόν, ἀλ­λά καί γιά τό μέλλον· ὄχι μόνο γιά τήν ἐπί­γεια ζωή ἀλλά καί γιά τή μέλλουσα.

Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀδια­φορήσει γιά τήν ψυχή του, ἄν τήν ἀφή­σει νά νεκρωθεῖ ἀπό τήν ἀμέ­λεια, τήν ἀδια­φορία, τήν πνευματική ραθυ­μία· ἄν τήν ἀφήσει νά πεθάνει ἀπό τήν πνευ­μα­τική ἀσιτία, τήν ἀνομ­βρία τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ καί τῶν δα­κρύων τῆς μετανοίας ἤ ἄν τήν σκοτώσει ὁδη­γώ­ν­τας την στά ἐπι­κίν­δυνα μονοπάτια τῆς ἀσωτίας, τῆς ἁμαρτίας καί τῆς ἀπιστίας, τότε νεκρώνεται καί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, τότε πε­θαί­νει ὁ ἴδιος. Καί δέν πεθαίνει μόνο στή γῆ, δέν πεθαίνει μόνο στήν ἐπίγεια ζωή του, ἀλλά νεκρώνεται καί πεθαί­νει ὁριστικά, γιατί χά­νει τήν προοπτική τῆς αἰωνίου ζωῆς.

Οἱ ἄνθρωποι ἑλκυόμεθα ἀπό τό κέρδος καί τό ἐπιζη­τοῦ­με στή ζωή μας. Ἑλ­κυ­ό­μεθα καί στηρίζουμε τή ζωή μας σ᾽ αὐτό. Ἀλλά τό κέρδος τό ὁποῖο ζη­τοῦμε καί γιά τό ὁποῖο ἀγωνιοῦμε εἶναι κέρδος ἐφήμερο, εἶναι κέρδος προσωρινό. Συχνά θυ­σι­­ά­ζουμε τά πάντα γι᾽ αὐτό τό κέρδος, ἀλλά δέν ὑπολογίζουμε μή­πως θυσιάζουμε συγ­χρό­νως τίς ἀρ­χές καί τίς ἀξίες μας, μήπως θυ­σιάζουμε τήν πίστη μας, μήπως θυ­σιάζουμε καί τήν ψυχή μας γι᾽ αὐτό. Γιατί τό κέρδος ἀπαιτεῖ πάντα θυσίες, καί στή μυωπική λογι­κή τοῦ ἀνθρώπου ἡ θυ­σία τῆς ψυχῆς μας φαί­νεται μερικές φορές λι­γότερο σημαντική ἀπό τό πρόσκαιρο κέρ­δος πού ἐπιδιώκουμε. Νομί­ζου­με πώς κάνου­με μιά μι­κρή μόνο ὑπο­χώ­ρη­ση, ἕνα μικρό σφάλμα, μία μικρή ἁμαρτία, μιά ἐλάχιστη παρακοή τοῦ θελήμα­τος τοῦ Θεοῦ, μιά ἐλά­χι­στη ὑποχώρη­ση στόν πειρασμό. Ἀλ­λά ἡ μία μικρή παρα­χώ­ρηση μᾶς παρασύρει σέ μιά μεγα­λύ­τερη καί ἡ μιά μικρή ὑποχώρηση στόν ἐχθρό τῆς ψυχῆς μας, μᾶς καθιστᾶ προο­δευτικά ὑπο­­χείριά του, καί ὁδη­γεῖ τήν ψυχή μας στή νέκρωση. Καί μπο­ρεῖ νά μᾶς μένει τό κέρδος τοῦ κόσμου τού­του, μᾶς μένει ὅμως καί ἡ ζημία τῆς ψυχῆς μας. Καί τό κέρδος τοῦ κό­σμου χά­νε­ται μαζί μέ τή δό­ξα καί τή φήμη καί τόν πλοῦ­το, ἀλλά ἡ ζημία τῆς ψυχῆς εἶναι, δυστυχῶς, τίς πε­ρισσότερες φορές μόνιμη καί ἀνε­­πανόρ­θωτη.

«Τί γάρ ὠφελήσει ἄν­θρωπον ἐάν κερδίσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζη­­­μιωθῇ τήν ψυχήν αὐ­τοῦ;»

Τό ἐρώτημα πού μᾶς ἀπευθύνει ὁ Χριστός σή­μερα, μᾶς ὑπενθυ­μί­ζει αὐτόν ἀκριβῶς τόν κίνδυνο. Μᾶς ὑπεν­θυμίζει ὅμως συγχρόνως καί τήν ἀ­ξία τῆς αἰωνίου ψυχῆς μας γιά τήν ὁ­ποία «Χρι­στός ἀπέθα­νε». Καί εἶ­ναι τόσο λυ­πη­ρό, εἶναι τόσο τραγι­κό ὁ ἴδιος ὁ Θεός νά θυ­σιάζεται γιά νά κερδί­σου­με ἐμεῖς τήν ψυχή μας, γιά νά τήν ἀπαλ­λάξει ἀπό τό βά­ρος τῆς ἁμαρτίας, γιά νά μᾶς λυτρώσει ἀπό αὐτήν καί νά μᾶς χαρί­σει τήν αἰώνια ζωή, καί ἐμεῖς νά ἀφήνουμε τή θυσία τοῦ Χρι­στοῦ νά πηγαίνει χαμέ­νη καί νά μήν τήν ἀξιοποιοῦμε πρός ὄφε­λος τῆς ψυχῆς μας.

Γι᾽ αὐτό, καθώς σήμερα προσκυ­νοῦ­με τόν Ἐσταυρω­μέ­νο Χριστό πού ὑψώνε­ται στό μέσο τῶν ἱερῶν μας ναῶν γιά νά μᾶς ἐνισχύσει στόν ἀγώνα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἄς ἐ­κτι­μήσουμε τήν ἀ­ξία τοῦ κέρδους καί τῆς ζη­μίας τῆς ψυχῆς μας καί ἄς ρυθμίσουμε τή ζωή μας σύμφωνα μέ αὐτή τήν ἐκτίμηση, ὥστε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ νά μή ζημιωθοῦμε τήν ψυχή μας ἀλλά νά κερδί­σου­με τήν αἰώνια σωτηρία καί λύτρωση γιά τήν ὁποία σταυρώθηκε ὁ Χριστός.