Ανεβαίνουμε στο Βέρμιο - κορυφή Στουρνάρι (1770μ) με τους Ορειβάτες Βέροιας

Γράφει ο Ν. Τσιαμούρας

Ένας πίνακας σαν από ταινία ξεπροβάλλει μπρος τα μάτια τους. Στην καρδιά αυτού του σκηνικού η σκηνοθέτης φύση φιλοτέχνησε για αιώνες τώρα ένα απίθανο ζωγραφικό πίνακα με εικόνες και αισθήσεις. Μάρτυρες αυτής της πανέμορφης σκηνής oι φίλοι ορειβάτες συνεχίζουν μαγεμένοι να οδοιπορούν μέσα στην άνοιξη του Χειμώνα. Η φύση είναι εδώ άκου τον ψίθυρο της…! Ξεκίνησαν χωρίς βιασύνη από την Βέροια πρωινό Κυριακής στις 8 για ορειβασία κοντά στην γειτονιά μας στο Ξηρολίβαδο, στην κορυφή Στουρνάρι. Ανεβαίνουν τον φιδωτό δρόμο, δρόμος πνιγμένος στην κυριολεξία από πυκνό δάσος οξιάς και ψιλόβροχο που τους ταλαιπωρεί στην οδήγηση. Μετά από μια διαδρομή 30 λεπτών φθάσανε στο Ξηρολίβαδο. Σαν από παραμύθι το χωριό ξεπροβάλλει, μέσα στον ανοιξιάτικο καιρό του Φεβρουαρίου. Φορτισμένη η πλαγιά του χωριού από την ιστορία, τους υποδέχεται μέσα στην πρωινή καταχνιά, έρημο από κίνηση και ανθρώπους.

Τα τελευταία χρόνια έχουν χτιστεί και μερικά πέτρινα σπίτια σημάδι ευημερίας. Παλιά έχτιζαν τις πέτρες γιατί μόνο πέτρες είχαν, τις έκοβαν, τις μετέφεραν με μουλάρια, σιγά – σιγά τις πελεκούσαν και όταν είχε καλό καιρό την άνοιξη και τα καλοκαίρια συνέχιζαν το κτίσιμο.

Σε γνωστό έγγραφο του τουρκικού ιεροδικείου της Βέροιας το Ξηρολίβαδο μνημονεύεται πολλές φορές από το 1640. Οι Τούρκοι περιστασιακά το αποκαλούσαν Ουζούντζιοβα ή και Άνω Ουζουντζά. Ο περίφημος Γάλλος περιηγητής Μπουκαμβίλ που πέρασε από το τότε κατεστραμμένο χωριό το 1806 αναφέρεται για το όρος Ξηρολίβαδο και για το χωριό που ήταν κτισμένο σε μια κοιλάδα 4 λευγών κατοικημένο από Τούρκους κονιάρηδες. Το χωριό με το ίδιο όνομα αναφέρεται και σε δημοτικά τραγούδια, όπως σε ένα που εξιστορεί εκστρατεία του περίφημου Νικοτσάρα.

Οι κάτοικοι συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821. Σπουδαίος αγωνιστής ήταν ο Απόστολος ( Λιόλιος) Ξηρολιβαδιώτης γαμπρός του Μάρκου Μπότσαρη καθώς παντρεύτηκε την αδελφή του Δέσπω. Μετά την καταστροφή της Νάουσας το 1822. Τα στρατεύματα του Εμπού Λουμπούτ, επιδόθηκαν σε συστηματική καταστροφή των χωριών του Βέρμιου μεταξύ των οποίων και το Ξηρολίβαδο. Όσοι γλίτωσαν από τον άγριο θάνατο σύρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.

Έτσι όταν οι πρόγονοι των σημερινών βλαχόφωνων κατοίκων εγκαταστάθηκαν στο Ξηρολίβαδο, ο παλιότερος οικισμός ήταν έρημος και ερειπωμένος. Το όνομα Ξηρολίβαδο διατήρησαν και οι κτηνοτρόφοι μετά την εγκατάσταση τους στο Βέρμιο, προερχόμενοι από τα βλαχοχώρια της Πίνδου.

Με το που άφησαν τα αυτοκίνητα το τοπίο ήρεμο και χωρίς να το καταλάβουν γρήγορα βρεθήκανε μέσα σε πυκνό δάσος. Ντυμένοι με αδιάβροχα σε ένα μονοπάτι πλημμυρισμένο από νεκρά φύλλα του χειμώνα και χωρίς καθόλου χιόνι , ορειβατούν απαλά σε αυτή την ηρεμία της φύσης. Το μονοπάτι ανεβαίνει ομαλά μέσα από δάσος βελανιδιάς, νοτισμένη γη, πεσμένα φύλλα και απόλυτη ησυχία, τώρα ψιχαλίζει αθόρυβα. Η εικόνα που απλώνεται γύρω τους διαφέρει ελάχιστα από τους πρώτους οδοιπόρους βλάχους που ήρθαν από τα Γρεβενά το 1840.

Σταματούν, αφουγκράζονται την ησυχία του δάσους. Μόλις που ακούγεται ο αέρας, οι αισθήσεις τους χαλαρές και αφήνονται έστω για λίγα λεπτά. Η ώρα περνά γρήγορα στην αγκαλιά της γοητευτικής φύσης, το ψιλόβροχο όμως δεν τους χαλάει την διάθεση, τους ηρεμεί. Σύννεφα κυνηγημένα, χρώματα λευκά, σκιές που αλλάζουν κάθε στιγμή, δεν τους αφήνουν περιθώρια να αναλογισθούν τον δύσκολο καιρό της ημέρας.

Τώρα μονοπάτι ανηφορικό μόνοι αυτοί, 7 φίλοι ορειβάτες και η ησυχία του δάσους, βελανιδιές και οξιές. Οδοιπορούνε για περισσότερο από 40 λεπτά της ώρας, φτάσανε σε ξέφωτο γυμνό από δένδρα, μόνο χαμηλή βλάστηση, θάμνοι και πεσμένα φύλλα παντού. Με την συνοδεία κάποιων πουλιών συνεχίζουν.

Η ομίχλη που απλώνεται παντού και σκεπάζει με τον λευκό μανδύα της τα πάντα τριγύρω τους δημιουργεί ένα αίσθημα απαισιοδοξίας. Πήραν την βουνοπλαγιά με πυκνή ομίχλη και χωρίς καθόλου ορειβατικά σημάδια, δεκάδες κοχύλια –σαλιγκάρια του βουνού στην πρωινή δροσιά μαζί με κίτρινα αγριολούλουδα ( κρόκοι) τους καλωσορίζουν.

Οδοιπορούν στον δασικό δρόμο μονοπάτι ανηφορικό. Κάτω από συνεχή ομίχλη ανηφορίζουν την βουνοπλαγιά μέσα από πυκνό δάσος οξιάς. Ένα βουβό αεράκι σαν ψίθυρος, τους μιλά για τον χειμώνα που ακόμη καλά κρατεί.

Σήμερα 7 Φεβρουαρίου, μια ανοιξιάτικη μέρα… όλα όμως τριγύρω θυμίζουν και είναι, χειμωνιάτικο τοπίο.

Πήραν πορεία δεξιά, ψηλά δένδρα ορίζουν το μοναδικό δάσος που στεγάζει πλήθος από ζώα και πουλιά. Τριγύρω μακριά, χιονισμένα βουνά και λιβάδια, πανόραμα θεϊκό. Στο βάθος το Ξηρολίβαδο και τριγύρω οι άλλες βουνοκορφές. Άφησαν το δάσος, τώρα τοπίο γυμνό από δένδρα. Πήραν πορεία για την κορυφή. Ανεβαίνοντας ψηλότερα ο καιρός αγριεύει, τα μακριά σύννεφα πλησιάζουν απειλητικά γίνονται ομίχλη αδιαπέραστη.

Ορειβατούν στην απότομη βουνοπλαγιά λίγο πριν την κορυφή βαθιές ανάσες βήματα αργά, σταθερά πλησιάζουν προς την κορυφή. Φθάσανε στην κορυφή, τώρα τοπίο ηλιόλουστο και λαμπερό κάτω χαμηλά σύννεφα και ομίχλη . Από εδώ ψηλά, θαυμάζουν την ομορφιά των γύρω βουνοκορφών. Ένα σύννεφο ομίχλης τους οδηγεί απαλά στο μονοπάτι της επιστροφής, η επιστροφή γίνεται από την άλλη πλευρά της βουνοκορφής. Μέσα από πυκνό δάσος οξιάς, με συντροφιά το απόλυτο λευκό συνεχίζουν την κατάβαση.

Η κατάβαση γίνεται μέσα από πευκοδάσος. Το μονοπάτι φιδοσέρνεται ανάμεσα από κωνοφόρα, πεύκα οξιές και χιόνι αρκετό. Η πυκνή βλάστηση το πολύ χιόνι και το κατηφορικό σημείο του βουνού καταπονεί λίγο περισσότερο τα πόδια τους, ο αέρας ανάλαφρος η αύρα του χιονισμένου τοπίου μεθυστική. Χαμηλότερα ο καιρός ηρεμεί και η κατάβαση τους γίνεται χωρίς δυσκολία. Συνεχίζουν με μόνη συντροφιά τους ήχους του δάσους.

Ο γυρισμός τώρα γίνεται από τον δασικό δρόμο, ο καλός καιρός ακόμη καλά κρατεί. Δεκάδες πουλιά συνεχίζουν αδιάκοπα to πέταγμα τους. Μαγευτική η σημερινή τους περιπλάνηση σαν μηχανή που σε οδηγεί πίσω στο χρόνο, στην εποχή που το Ξηρορολίβαδο ήταν σταυροδρόμι καραβανιών. Η φύση είναι εδώ αφιερώστε της λίγο χρόνο για να ακούσετε τον ψίθυρο της όλες τις ώρες της ημέρας.

Επιστροφή στην τσιμεντένια πόλη που ζει στον δικό της ρυθμό.