Είναι το νοτιότερο βουνό σε μια οροσειρά που περιλαμβάνει τα όρη, Περιστέρι, Βαρνούντας, Βίτσι, Σινιάτσικο και Βέλλια. Η βόρεια και ανατολική πλευρά του ανήκει στο νομό Κοζάνης, ενώ η νοτιοδυτική στο νομό Γρεβενών. Παρέμεινε πολλά χρόνια άγνωστο στο ευρύ κοινό, φυσιολάτρες και λίγοι
ντόπιοι γνώριζαν το βουνό και το επισκεπτόταν τακτικά, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής το επισκέπτονται μια φορά το χρόνο, στις 26 και 27 Ιουλίου, στο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα, που γιορτάζει το ομώνυμο εκκλησάκι δίπλα στο ορειβατικό καταφύγιο. Πήραμε το μονοπάτι, χρώματα παντού από αγριολούλουδα μας σαγηνεύουν με το μεθυστικό τους άρωμα , μας ταξιδεύουν…
Φύγαμε στις 7:30 η ώρα φίλοι ορειβάτες από την Βέροια με κατεύθυνση Σιάτιστα, μετά από διαδρομή μιας ώρας περίπου με το αυτοκίνητο πλησιάζουμε στο ορειβατικό καταφύγιο της Σιάτιστας. Για να φθάσουμε εδώ στρίψαμε αριστερά από την εθνική οδό προς το χωριό Παλιόκαστρο και αμέσως μετά πάλι αριστερά, πήραμε το δασικό χωματόδρομο που σε 12χλμ. σε οδηγεί στο καταφύγιο. Είναι ένα πολύ όμορφο καταφύγιο πρόσφατα ανακαινισμένο , στη θέση «Τσάμια» (πεύκα) σε υψόμετρο 1.400 μ., βόρεια της κοιλάδας του Μεσιανού νερού. Κτισμένο στο φρύδι ενός γκρεμού και σε περιοχή κατάφυτη με δάση από έλατα και πεύκα και καταπληκτική θέα προς την κοιλάδα του Μεσιανού νερού.
Ένας παράδεισος από βότανα μας περιμένει, αγαπημένος τόπος εξερεύνησης για τους βοτανολόγους και ορειβασίας για μας τους ορειβάτες. Ελαφρά ντυμένοι και με το σάκο στον ώμο η πορεία αρχίζει. Πήραμε τον δασικό χωματόδρομο οδοιπορούμε κάτω από ένα καυτό ήλιο . Χρώματα παντού από αγριολούλουδα, κίτρινα, μώβ, άσπρα, μπλέ, λιλά, μας σαγηνεύουν με το μεθυστικό τους άρωμα, μας ταξιδεύουν. Η καλύτερη εποχή για να θαυμάσουμε την ομορφιά των λουλουδιασμένων πλαγιών είναι τον Μάιο και οι αρχές Ιουνίου.
Το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτεται από θαμνώδεις εκτάσεις , πραγματικό καταφύγιο για την άγρια πανίδα . Ο Γάλλος περιηγητής των αρχών του 19ου αιώνα Φρ. Πουκεβίλ στο βιβλίο του «ταξίδι στην δυτική Μακεδονία» έγραφε… Οι κοιλάδες του είναι όλο λιβάδια, είναι γεμάτες ελάφια και ζαρκάδια, από κυνήγι για πολλά είδη και κόκκινες βουνίσιες πέρδικες (πετροπέρδικες) με ξεχωριστή νοστιμιά. Ελάφια και ζαρκάδια σήμερα δεν υπάρχουν, ούτε αγριογούρουνα και αρκούδες. Μόνον λύκοι, αλεπούδες, λαγοί και αυτοί σπανίζουν τα τελευταία χρόνια. Ακούσαμε και είδαμε αρκετά πουλιά. Εκείνο το οποίο χαρακτηρίζει τον Μπούρινο και τον έχει κάνει γνωστό στους βοτανολόγους της Ευρώπης, είναι η ποώδης βλάστηση του και ειδικά τα αγριολούλουδα, πολλά από τα οποία είναι σπάνια και μοναδικά στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Δυο - τρία είδη αγριολούλουδων του Μπούρινου είναι μοναδικά σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 550 είδη ποωδών στις πλαγιές του, από τα πιο αξιόλογα είναι το άλυσσο του Χέλδραϊχ ,η εσπερίδα του Ρέχιγκερ, το όνοσμο το κομψότατο ,η βιόλα του Μπούρινου και η ίριδα του Μπούρινου . Πολλά έχουν ονόματα των βοτανολόγων που τα διέκριναν πρώτοι ως ξεχωριστά είδη στις περιηγήσεις τους στον Μπούρινο. Η μοναδικότητα αυτή και η σπανιότητα της χλωρίδας καθιστούν το βουνό αληθινό βοτανολογικό παράδεισο. Από τις εκτάσεις του όρους ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η κοιλάδα του Μεσιανού νερού που έχει ενταχθεί στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 έτσι ώστε να προστατεύεται από δραστηριότητες όπως το κυνήγι και η βόσκηση, που θα αλλοίωναν ίσως τον πλούτο της χλωρίδας της.
Στην ιστορία του βουνού και της περιοχής δυο σημεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Τον 4ο αιώνα π.Χ. η αρχαία πόλη Αιανή, από τις μεγαλύτερες πόλεις της Μακεδονικής επαρχίας Ελίμειας κτισμένη στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του Μπούρινου και η εξέγερση του 1878. Η Τουρκοκρατούμενη ακόμη Δυτική Μακεδονία εξεγέρθηκε διαμαρτυρόμενη κατά των Μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου παραχωρούσαν μεγάλο μέρος της Μακεδονίας στην Βουλγαρία .Στο Μπούρινο και μάλιστα στο ομώνυμο χωριό που υπήρχε τότε, βόρεια του χωριού Χρώμιο και νότια της κορυφής, συγκεντρώθηκαν 500 επαναστάτες με αρχηγό τον Ιωσήφ Λιάτη και πρόεδρο της «προσωρινής κυβερνήσεως της επαρχίας Ελίμειας» τον Κοζανίτη Ιωάννη Γκοβεδάρο.
Το μονοπάτι ανηφορικό, δύσκολο, οι ανάσες βαριές. Βρισκόμαστε στην κορυφογραμμή, τοπίο γυμνό από δένδρα, μόνο χλόη και αγριολούλουδα και το τραγούδι του κούκου να μας ακολουθεί. Οδοιπορούμε και συνεχίζουμε προς την κορυφή, μια φυσική ομορφιά μας υποδέχεται με άγρια χαρακτηριστικά, χλόη με θάμνους και κοφτούς γκρίζους και απότομους βράχους. Πολύχρωμες πεταλούδες μας ακολουθούν σε όλη την διάρκεια της πορείας. Ένα αεράκι δροσιστικό μας ξεκουράζει ευχάριστα από τη ζέστη της ημέρας. Οι στιγμές και ώρες περνούν, για μια άλλη φορά το βουνό κυρίαρχος αυτού του παιχνιδιού, σε προκαλεί να το ανέβεις όχι για να νοιώσεις ότι είσαι πιο δυνατός από αυτό αλλά να ταυτιστείς μαζί του.
Μετά από μια δύσκολη πορεία 2 ωρών με ένα συννεφιασμένο ήλιο να μας ακολουθεί φθάσαμε στην κορυφή. Η θέα από εδώ είναι απεριόριστη. Βλέπεις όλο το νομό Γρεβενών και την ανατολική πλευρά της οροσειράς της Πίνδου, από τον Γράμμο τον Σμόλικα και την Βασιλίτσα. Μπροστά μας η τεχνητή λίμνη του Πολύφυτου και πίσω της τα Πιέρια, ο Τίταρος και ο Όλυμπος να συμπληρώνουν το σκηνικό.
Μαζί μας και δυο ορειβάτες από την Σιάτιστα ο Τάκης και ο Λάζαρος. Μένουμε αρκετή ώρα και απολαμβάνουμε την ομορφιά της φύσης γύρω μας. H επιστροφή από άλλη διαδρομή αλλά ίδιος προορισμός, τώρα μονοπάτι κατηφορικό. Σε όλη την διαδρομή της κατάβασης σύννεφα μας ακολουθούν και μας δροσίζουν ευχάριστα. Εμείς συνεχίζουμε την κατάβαση, τώρα τοπίο γυμνό πέτρες και χλόη. Μια πανέμορφη σαύρα στα χρώματα του πράσινου μας κοιτά αγέρωχα και φεύγει ενοχλημένη από το δικό μας θόρυβο. Μια παρά - δέκα δροσιζόμαστε με τρεχούμενο παγωμένο νερό από μια παρακείμενη πηγή και παίρνουμε δυνάμεις για την επιστροφή. Απομεσήμερο η πόλη της Βέροιας μας υποδέχεται με τις καφετέριες γεμάτες κόσμο.
Αργά το απόγευμα μια γλυκιά κούραση διαπερνά όλο το κορμί, στο νου και στην καρδιά έμεινε η άγρια αλλόκοτη και μαγευτική ομορφιά του όρους Μπούρινου, αυτή η Ελλάδα που ανακαλύπτουμε με τρόπο τόσο λιτό και απόλυτο μας διασώζει από την καθημερινότητα της πόλης.
Στην ιστορία του βουνού και της περιοχής δυο σημεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Τον 4ο αιώνα π.Χ. η αρχαία πόλη Αιανή, από τις μεγαλύτερες πόλεις της Μακεδονικής επαρχίας Ελίμειας κτισμένη στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του Μπούρινου και η εξέγερση του 1878. Η Τουρκοκρατούμενη ακόμη Δυτική Μακεδονία εξεγέρθηκε διαμαρτυρόμενη κατά των Μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου παραχωρούσαν μεγάλο μέρος της Μακεδονίας στην Βουλγαρία .Στο Μπούρινο και μάλιστα στο ομώνυμο χωριό που υπήρχε τότε, βόρεια του χωριού Χρώμιο και νότια της κορυφής, συγκεντρώθηκαν 500 επαναστάτες με αρχηγό τον Ιωσήφ Λιάτη και πρόεδρο της «προσωρινής κυβερνήσεως της επαρχίας Ελίμειας» τον Κοζανίτη Ιωάννη Γκοβεδάρο.
Το μονοπάτι ανηφορικό, δύσκολο, οι ανάσες βαριές. Βρισκόμαστε στην κορυφογραμμή, τοπίο γυμνό από δένδρα, μόνο χλόη και αγριολούλουδα και το τραγούδι του κούκου να μας ακολουθεί. Οδοιπορούμε και συνεχίζουμε προς την κορυφή, μια φυσική ομορφιά μας υποδέχεται με άγρια χαρακτηριστικά, χλόη με θάμνους και κοφτούς γκρίζους και απότομους βράχους. Πολύχρωμες πεταλούδες μας ακολουθούν σε όλη την διάρκεια της πορείας. Ένα αεράκι δροσιστικό μας ξεκουράζει ευχάριστα από τη ζέστη της ημέρας. Οι στιγμές και ώρες περνούν, για μια άλλη φορά το βουνό κυρίαρχος αυτού του παιχνιδιού, σε προκαλεί να το ανέβεις όχι για να νοιώσεις ότι είσαι πιο δυνατός από αυτό αλλά να ταυτιστείς μαζί του.
Μετά από μια δύσκολη πορεία 2 ωρών με ένα συννεφιασμένο ήλιο να μας ακολουθεί φθάσαμε στην κορυφή. Η θέα από εδώ είναι απεριόριστη. Βλέπεις όλο το νομό Γρεβενών και την ανατολική πλευρά της οροσειράς της Πίνδου, από τον Γράμμο τον Σμόλικα και την Βασιλίτσα. Μπροστά μας η τεχνητή λίμνη του Πολύφυτου και πίσω της τα Πιέρια, ο Τίταρος και ο Όλυμπος να συμπληρώνουν το σκηνικό.
Μαζί μας και δυο ορειβάτες από την Σιάτιστα ο Τάκης και ο Λάζαρος. Μένουμε αρκετή ώρα και απολαμβάνουμε την ομορφιά της φύσης γύρω μας. H επιστροφή από άλλη διαδρομή αλλά ίδιος προορισμός, τώρα μονοπάτι κατηφορικό. Σε όλη την διαδρομή της κατάβασης σύννεφα μας ακολουθούν και μας δροσίζουν ευχάριστα. Εμείς συνεχίζουμε την κατάβαση, τώρα τοπίο γυμνό πέτρες και χλόη. Μια πανέμορφη σαύρα στα χρώματα του πράσινου μας κοιτά αγέρωχα και φεύγει ενοχλημένη από το δικό μας θόρυβο. Μια παρά - δέκα δροσιζόμαστε με τρεχούμενο παγωμένο νερό από μια παρακείμενη πηγή και παίρνουμε δυνάμεις για την επιστροφή. Απομεσήμερο η πόλη της Βέροιας μας υποδέχεται με τις καφετέριες γεμάτες κόσμο.
Αργά το απόγευμα μια γλυκιά κούραση διαπερνά όλο το κορμί, στο νου και στην καρδιά έμεινε η άγρια αλλόκοτη και μαγευτική ομορφιά του όρους Μπούρινου, αυτή η Ελλάδα που ανακαλύπτουμε με τρόπο τόσο λιτό και απόλυτο μας διασώζει από την καθημερινότητα της πόλης.
