Ο ξεχωριστός κύριος Τροχόπουλος

Ο νέος διευθυντής του οργανισμού «Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος», Γιάννης Τροχόπουλος, μιλά στη LifO για το μεγάλο έργο που γίνεται στο Φαληρικό Δέλτα, τη σχέση των Ελλήνων με τους πολιτιστικούς χώρους και την ανάγκη που μας επιβάλλει η κρίση ν’ ανακαλύψουμε της υγιείς δημιουργικές ομάδες.

 

Ο Γιάννης Τροχόπουλος μιλάει τόσο απλά που σε μπερδεύει στους σύνθετους καιρούς που ζούμε. Θα έλεγε κανείς ότι ο νέος διευθύνων σύμβουλος του οργανισμού «Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος» είναι ένας σύγχρονος Δον Κιχώτης που έρχεται την εποχή των spreads να μας μιλήσει για την αλληλεγγύη και την επιθυμία του να είναι το καλό του ανθρώπου το κέντρο όλων των κοινωνικών δραστηριοτήτων. Και, όμως, το έργο του τα είκοσι δύο τελευταία χρόνια στη βιβλιοθήκη της Βέροιας μόνο ονειροπόλο δεν μπορεί να τον χαρακτηρίσει. Κατάφερε με πενιχρά μέσα, σε μια περιοχή που γνώρισε πολλά χρόνια πριν τι σημαίνει κρίση και ανεργία, να μετατρέψει την τοπική βιβλιοθήκη σε ένα ιδανικό σύγχρονο πολιτιστικό κέντρο που εξυπηρετούσε κι εξυπηρετεί πολύ περισσότερες ανάγκες από το να δανείζει βιβλία στους κατοίκους της Βέροιας. Μάλιστα, η χρήση των νέων τεχνολογιών προκάλεσε την προσοχή του ιδρύματος του Μπιλ Γκέιτς, που βράβευσε τη βιβλιοθήκη τον περασμένο Αύγουστο με 1.000.000 ευρώ. Τότε ήταν που συνάδελφοι του κύριου Τροχόπουλου, καθώς και άνθρωποι του πολιτισμού, κατάλαβαν ότι κάτι σωστό συντελείται στη Βέροια.Στα τέλη του Μαΐου ο κ. Τροχόπουλος άφησε τη Βέροια και κατέβηκε στην πρωτεύουσα. Από τη μικρή κοινωνία στην πρωτεύουσα της κρίσης. Το ίδρυμα «Νιάρχος» του εμπιστεύτηκε ην ηγεσία του μεγαλύτερου κατασκευαστικού και πολιτιστικού έργου που συντελείται αυτήν τη στιγμή στην Αθήνα.
Το «Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος» που χτίζεται στον παλιό Ιππόδρομο, στο Φαληρικό Δέλτα, θα είναι έτοιμο σε τρεισήμισι χρόνια. Εκεί θα μεταφερθούν η Λυρική Σκηνή και η Εθνική Βιβλιοθήκη και θα φυτευτεί ένας πρότυπος βοτανικός κήπος. Όλο το έργο το έχει σχεδιάσει ο διάσημος Ιταλός αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο και με το που θα ολοκληρωθεί θα παραδοθεί στο ελληνικό Δημόσιο.

Συναντήσαμε τον κ. Τροχόπουλο μετά την ομιλία του στο συνέδριο που είχε διοργανώσει το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» με θέμα τον ρόλο των ιδρυμάτων την εποχή της κρίσης, Οι «άνθρωποι» και οι «υγιείς δημιουργικές ομάδες» είναι οι λέξεις που επαναλαμβάνει συνέχεια. Αυτούς βρήκε στη Βέροια, αυτούς θα ψάξει να βρει και στην Αθήνα. Πριν ξεκινήσουμε τη συνέντευξη με παρακαλεί να του δώσω ένα λεπτό να πάρει τη γυναίκα του. «Κάθε φορά που μιλάω σε συνέδριο νομίζει ότι θα πεθάνω. Πρέπει να την καθησυχάσω ότι είμαι καλά».

Σας λείπει η Βέροια;

Πηγαινοέρχομαι στη Βέροια. Μου λείπει αυτή η σειρά που είχα βάλει, δημιουργώντας ένα σύστημα που με διευκόλυνε. Λίγο πριν φύγω οι συνάδελφοί μου μού έδειξαν ένα βίντεο με το τι έχουμε κάνει τόσα χρόνια στη βιβλιοθήκη της Βέροιας και κατάλαβα ότι, φεύγοντας, τελικά είμαι ακόμα εκεί.

Ποιος είναι ο στόχος σας τώρα;

Στόχος είναι να συνεχίσω την περιπέτεια της Βέροιας, την περιπέτεια αυτή που συντελείται όταν έρχεσαι σε επαφή με τους ανθρώπους, όταν έχεις όραμα, όταν δείχνεις αλληλεγγύη, όταν συζητάς. Αυτό το θαύμα του να συμμετέχεις σ’ ένα μεγάλο έργο που γίνεται στην πρωτεύουσα κι έχει τον χαρακτήρα του συμβόλου. Ενώ στη μικρή πόλη είχε πάλι συμβολικό χαρακτήρα, αλλά έδινε περισσότερο την εικόνα αυτού που μπορεί να γίνει όταν οι άνθρωποι συνεργάζονται, τώρα, στην πρωτεύουσα, μοιάζει περισσότερο σαν μια προσπάθεια που κάνει ολόκληρο το έθνος. Είναι η συγκυρία τέτοια, ώστε αποκτά μεγαλύτερη διάσταση ένα τέτοιο έργο.

Εξαιτίας της κρίσης;

Εξαιτίας της κρίσης και εξαιτίας της αδυναμίας να δημιουργήσουμε όραμα κι ελπίδα στον κόσμο.

Το σχέδιο είχε ανακοινωθεί πριν από την κρίση.

Ναι, είχε ανακοινωθεί όταν υπήρχε μια σχετική νηνεμία. Αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την κρίση δεν έχουν διακοπεί καθόλου οι εργασίες.

Επειδή δεν έχουν σχέση με το κράτος;

Όχι γι’ αυτό. Όλα έχουν σχέση με το κράτος. Πρέπει να κατανοήσουμε, όμως, ότι όπου ανακατεύονται οι υγιείς δυνάμεις τα πράγματα προχωράνε.

Το πρόβλημά μας, όμως, δεν είναι ότι στη χώρα μας είχε δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που έπνιγε αυτές τις υγιείς δυνάμεις;

Δεν νομίζω ότι εμποδίζονται οι υγιείς δυνάμεις του τόπου. Μπορεί να βρεθούν σε μια δυσκολία, μπορεί να περάσουν κάποια φάση αμηχανίας, αλλά δεν εμποδίζονται. Αν συμβεί αυτό, είμαστε πολύ κοντά στο τέλος.

Από τη δουλειά στην επαρχία τι μάθατε;

Να είμαι πιο κοντά στους ανθρώπους, να δουλεύω με μεγαλύτερη ηρεμία, να κάνω πιο πολλά από τα κανονικά. Η επαρχία είναι ζωή χαρισάμενη.

Παρόλο που η Βέροια είχε τόσα προβλήματα;

Δεν μπορούμε ν’ αγνοήσουμε τα προβλήματα. Πρέπει να δημιουργούμε εστίες που να έχουν ως στόχο την ανακούφιση του κόσμου.

Πώς καταφέρατε να πείσετε τον κόσμο στη Βέροια να έρθει στη βιβλιοθήκη;

Πρέπει να καταφέρεις να τους εμπνεύσεις. Πρέπει να δείξεις ότι εμπιστεύεσαι τις δυνάμεις τους και το φιλότιμό τους.

Στην Αθήνα είναι ευκολότερο να συμβεί αυτό;

Δεν μπορώ να απαντήσω αν είναι εύκολο ή δύσκολο. Μπορώ, όμως, να δοκιμάσω να συνεργαστώ με τις εστίες δημιουργικότητας. Και στις μικρές και στις μεγάλες πόλεις υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να κάνουν πράγματα, που προσπαθούν, που αγωνίζονται να επικοινωνήσουν.

Γιατί έχουμε τόσο χαμηλό επίπεδο στις υποδομές μας όσον αφορά τις βιβλιοθήκες;

Λείπουν τα στοιχειώδη. Λείπει η οργάνωση, λείπει η έμπνευση, λείπει η υποστήριξη που θα έπρεπε να έχουν. Όλα αυτά εμποδίζουν φυσικά την πραγματοποίηση μεγάλων και μόνιμων αλλαγών, δεν εμποδίζουν όμως την ύπαρξη μιας άλλης μορφής ανάπτυξης που θα δημιουργήσει ένα υγιές περιβάλλον.

Αυτό το υγιές περιβάλλον μπορεί να δημιουργήσει όμως και μια κουλτούρα που θα στέλνει τον κόσμο στις βιβλιοθήκες;

Κοίτα, στη Βέροια ερχόντουσαν τριακόσια άτομα την ημέρα. Αν αναλάμβανα της Αθήνας, θα ήταν πολύ εύκολο να το πάω αυτό το νούμερα στα χίλια τετρακόσια άτομα. Η βιβλιοθήκη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για τα βιβλία αλλά και ως ένας δημόσιος χώρος που παρέχει όλα τα εργαλεία για τη δημιουργία και την πληροφορία, ώστε να μπορέσει ο πολίτης να έχει πρόσβαση σε όλα αυτά τα πράγματα που συνθέτουν τον πολιτισμό μας.

Στα σχολεία δεν έχουμε βιβλιοθήκες και στα πανεπιστήμια δεν υπάρχει κάτι το εξαιρετικό. Πώς, λοιπόν, θα εκπαιδευτεί ο πολίτης να πηγαίνει στη βιβλιοθήκη;

Τίποτε από αυτά που έγιναν δεν επικεντρωνόταν στη δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος. Δεν ρωτήσαμε ποτέ τα σχολεία ή τα πανεπιστήμια τι πραγματικά θέλουν, ώστε να μπορούμε να γίνουνε μέρος αυτών των αλλαγών. Δεν μπορούμε να επιβάλλουμε τις αλλαγές. Έχω δει φιλότιμους ανθρώπους να κρατάνε χώρους με ελάχιστα μέσα. Πώς γίνεται; Επειδή υπάρχουν άνθρωποι που ανταποκρίνονται σε αυτόν το σκοπό.

Εσείς είστε της λογικής ότι πρέπει να βρούμε τους ανθρώπους και όχι τα μέσα;

Θα εφαρμόσω τη λογική που μας λέει ότι σήμερα η έμφαση μεταφέρεται στο τι υπηρεσίες θέλουν ν’ απολαμβάνουν οι άνθρωποι. Δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι όπου π.χ. θα έρχεται κάποιος ν’ ακούσει μουσική, τη στιγμή που μπορεί ν’ ακούσει μουσική οπουδήποτε. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε ένα εργαστήριο στο οποίο θα έρθει κανείς ν’ ακούσει αλλά και να πειραματιστεί.

Είναι ένα στοίχημα αυτό.

Είναι ένα στοίχημα μιας ομάδας που έχει ξεκάθαρη ατζέντα και στόχος ενός ιδρύματος που έχει βάλει σκοπό του να παραδώσει αυτό το έργο στο ελληνικό Δημόσιο, διαθέτοντας πάρα πολλά στοιχεία που διευκολύνουν αυτή την προσπάθεια. Από την άλλη, έχουμε όλα εκείνα τα προβλήματα που στην περίπτωση αυτού του μεγέθους εγώ τα λέω προκλήσεις. Πρέπει να εμπνεύσουμε και να εμπνευστούμε, ν’ αφήσουμε τις δημιουργικές δυνάμεις να δώσουν αυτές σχήμα στο κέντρο.

Τι είδους κοινό θέλετε να προσελκύσετε;

Στόχος μου είναι να πλησιάσω τους νέους ανθρώπους. Γι’ αυτό το πράγμα αγωνίστηκα στη Βέροια, με αυτό θέλω να πειραματιστώ και εδώ. Οι στόχοι μου, όμως, και οι δικές μου εμμονές και προτεραιότητες θα συνδεθούν με αυτό που θα ξεκινήσει ν’ αναδύεται από τον τρόπο με τον οποίο θα προσεγγίσουμε όλο τον κόσμο αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα. Όπως σας είπα και πριν, αυτό το Κέντρο πρέπει να μετατραπεί σε κυψέλη δημιουργικότητας όλης της χώρας.

Η Αθήνα χρειάζεται ένα τέτοιο έργο;

Η Αθήνα χρειάζεται να δώσει το στίγμα της μοντέρνας πόλης του 21ου αιώνα. Μπορεί και πρέπει να έχει ένα μέλλον που θα τη συνδέσει με το ένδοξο παρελθόν. Φυσικά και το έχουμε ανάγκη να υπάρξει ένας χώρος όπου θα μπορούν οι άνθρωποι, δίχως παρεμβάσεις, ν’ αναπτύξουν τις δυνατότητές τους.

Δεν είναι λίγο παράξενο πως αντί να προσέξουμε αυτά που ήδη έχουμε, φτιάχνουμε συνεχώς νέα έργα; Δηλαδή, είναι υπέροχο το Μουσείο της Ακρόπολης, έργο-βιτρίνα, τη στιγμή που το πολύ σπουδαίο Αρχαιολογικό Μουσείο μαραζώνει. Μήπως τα καινούργια πολιτιστικά κέντρα είναι υπερβολή για μια χώρα που δεν μπορεί να διατηρήσει όσα ήδη έχει;

Ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα δεν έχει ένα όριο στο τι μπορεί να κάνει. Θα μου πείτε, γιατί δεν πάτε κάτι που ήδη υπάρχει να το κάνετε; Γιατί το ίδρυμα δεν μπορεί να παρέμβει σε κάτι που ήδη είναι ζωντανό. Δεν θα προσθέσουμε ακόμα έναν χώρο στην Αθήνα, αλλά θα προσπαθήσουμε να δώσουμε έδαφος στη δημιουργική κοινότητα των ανθρώπων που αναζητούν τρόπους να εκφραστούν. Μην ξεχνάτε ότι δίνουμε την ευχέρεια σε μια ολόκληρη περιοχή να αναπνεύσει μ’ έναν τρόπο που δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει. Πιστεύω ότι αυτό θα δράσει καταλυτικά και για την υπόλοιπη Αθήνα. Πρέπει να βρούμε τη δύναμη να βελτιώσουμε την εικόνα των χώρων οι οποίοι μας προκαλούν λύπη. Αυτό θα γίνει μόνο αν οι άνθρωποι νιώσουν ντροπή για το περιβάλλον τους και θελήσουν να το αλλάξουν.

Μετά την παραχώρηση του Κέντρου στο Δημόσιο τι λόγο θα έχει το Ίδρυμα πάνω στη λειτουργία του;

Το ίδρυμα θα έχει την ευθύνη για τη λειτουργία του Βοτανικού Κήπου και θα προσπαθήσει, στο μέτρο του δυνατού, να συμβάλλει με χορηγίες ύστερα από πρόσκληση του ελληνικού Δημοσίου.

Δεν θα έχει λόγο στη διοίκηση;

Όχι, όχι. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στην προγραμματική σύμβαση. Και αυτή είναι η πρόκληση και το στοίχημα: να καταφέρουμε να λειτουργήσει με διαφορετικούς όρους.

Το εμπιστεύεστε εσείς το ελληνικό Δημόσιο;

Βεβαίως και το εμπιστεύομαι, αφού προέρχομαι από το ελληνικό Δημόσιο. Εμπιστεύομαι τη δύναμη των ανθρώπων. Δεν υπάρχει για μένα δημόσιο και ιδιωτικό, υπάρχει η δύναμη των ανθρώπων που κατισχύει των πάντων.

Η «δύναμη των ανθρώπων» στην Ελλάδα έχει κάνει και πολύ άσχημα πράγματα.

Έχει κάνει και ωραία, όμως.

Οι συνθήκες «καμένης γης» που επικρατούν βοηθούν ένα ίδρυμα να φανεί περισσότερο;

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι βοηθούν, αλλά, αν το ίδρυμα δεν δώσει φως και δύναμη στις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου, θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Στην ουσία το θέμα είναι πώς θα εμπνεύσουμε τους ανθρώπους να δώσουν σχήμα στο έργο μας. Αν δεν τα καταφέρουμε, δεν έχει νόημα αυτό που κάνουμε.

Λέτε και ξαναλέτε για δημιουργικές δυνάμεις. Υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στον τόπο μας;

Υπάρχουν και προσανατολίζονται στο να φύγουν από τη χώρα και αυτό είναι κάτι που πρέπει να εμποδίσουμε. Υπάρχουν έξω άνθρωποι που θέλουν να επιστρέψουν και υπάρχουν και πολλά νέα παιδιά που με ελάχιστη καθοδήγηση θα μπουν σε αυτήν τη διαδικασία.

Σε 3,5 χρόνια που θα είναι έτοιμο το έργο, πώς πιστεύετε ότι θα είναι η Ελλάδα;

Δεν μπορώ να απαντήσω. Έχω μικρούς ορίζοντες. Περπατάω μέρα με την ημέρα.

Ποιος είναι ο ρόλος των ιδρυμάτων την εποχή της οικονομικής κρίσης; Εσείς αναφέρετε ελάχιστες φορές τη λέξη κρίση σε αυτά που λέτε.

Έχω τεράστια εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της χώρας. Ποιος να το πίστευε ότι σε τέτοιες συνθήκες οι βιβλιοθήκες της χώρας θα διοργάνωναν 1.450 εκδηλώσεις! Δεν τις έκανε αυτές τις εκδηλώσεις η κρίση. Η κρίση υπάρχει αλλά, από την άλλη, υπάρχουν και οι άνθρωποι που αποφασίζουν κάτι και το τηρούν.

Όταν υπάρχουν ανθρωπιστικά προβλήματα σε μια χώρα, θα ασχολούμαστε με τις εκδηλώσεις;

Κοιτάξτε, τα ανθρωπιστικά προβλήματα που παρουσιάζονται είναι απόρροια της καλλιέργεια και της παιδείας που έχουμε ως κράτος. Οι βιβλιοθήκες είναι ένας χώρος αλληλεγγύης, επικοινωνίας και εύρεσης διεξόδων, οπότε είναι πιο χρήσιμες τις περιόδους οικονομικής κρίσης, παρά σε άλλες περιόδους.

Ναι, αλλά, επιμένω, εσείς πώς θα μας πείσετε να έρθουμε στη βιβλιοθήκη και στο Κέντρο;

Όπως έπεισα τους κατοίκους της Βέροιας να έρθουν σε περίοδο κρίσης αλλά και σε περίοδο ευμάρειας. Δεν ξέρω αν θα τους πείσουμε, αλλά ξέρω ότι θα λειτουργήσουμε ως ενδιάμεσοι ώστε να έρθουν οι άνθρωποι σε επαφή μεταξύ τους.

Είμαστε λίγο σε μία περίοδο όπως τότε, στην έναρξη του ελληνικού κράτους, που ήρθαν διάφοροι άνθρωποι με λεφτά και βοήθησαν πολύ ώστε να φτιαχτεί;

Kοιτάξτε, το Ίδρυμα Νιάρχος, πέρα από το κέντρο που έχει, δεν υποστέλλει τη σημαία του για να κάνει αυτό που κάνει. Εγκαινίασε μια άλλη μεγάλη δωρεά. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να πιστέψουν ότι έχουν έναν ρόλο τα ιδρύματα, που κάποιες φορές τον κρατούν σωστά και κάποιες άλλες όχι όπως θα έπρεπε. Κάποιον ρόλο παίζει και η κοινωνία των πολιτών, που κάνει το ίδιο, όπως και η πολιτεία με όλους τους θεσμούς της.

Το κράτος και η κοινωνία των πολιτών, όμως, δεν πέτυχαν. Πρέπει, δηλαδή, τώρα να περιμένουμε και την αποτυχία των ιδρυμάτων;

Νομίζω πως θα ήταν πάρα πολύ διαφορετική η γνώμη μου, αν μετά από τόσα χρόνια το παράδειγμα της Βέροιας κατέπεφτε. Ξέρετε, την ίδια προσπάθεια θα είχα κάνει, δεν θα είχα κάνει κάτι διαφορετικό, γιατί ο κόσμος ερχόταν στη βιβλιοθήκη. Επρόκειτο για μια περίοδο 25 χρόνων, για μια συνεχή πορεία, η οποία, επειδή είχε ένα αναπάντεχα καλό αποτέλεσμα, μου δημιούργησε την πεποίθηση ότι αυτό το παράδειγμα χρειάζεται να βρούμε σε κάθε περιοχή της χώρας. Γι’ αυτό επιμένω και δέχτηκα την πρόκληση. Γιατί πιστεύω ότι σε κάθε περιοχή της χώρας υπάρχει μια υγιής κυψέλη. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιο αποδιοργανωμένη, δεν έχει μια μορφή που να μπορούμε να την καταλάβουμε. Σε άλλες όμως είναι πιο συστηματοποιημένα τα πράγματα. Οι άνθρωποι δίνουν σχήμα και συμπληρώνουν τα κομμάτια του παζλ. Σίγουρα θα υπάρξουν και διαφορετικές γνώμες και άνθρωποι ύποπτοι και υπερβολές. Όλα αυτά είναι βήματα μιας υγιούς πορείας που δεν μπορούν να λείπουν.

Πώς και δεν βολευτήκατε και δεν είπατε «έχουμε μία βιβλιοθήκη, βάζουμε, βγάζουμε βιβλία, να περάσει ο καιρός να πάρουμε σύνταξη»;

Η δημιουργικότητα υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους. Σε αυτή την περίπτωση θέλουμε να δώσουμε περισσότερη έμφαση στα παιδιά, γιατί αν τους δώσουμε τον χώρο, θα έχουμε πολύ μεγαλύτερα αποτελέσματα και τα χρειαζόμαστε. Εγώ είχα την τύχη να συνδεθώ μ’ έναν χώρο που με ενέπνευσε και μετά να δουλέψω με άξιους συνεργάτες. Δεν σκέφτηκα ποτέ μου αν δουλεύω στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Συνεργάτες κι έμπνευση χρειάζεται. Τίποτε άλλο.

Εδώ υπάρχει καλή ομάδα;

Εκεί δούλεψα όπως λειτουργεί ο άτακτος στρατός. Κάνοντας λεηλασίες και παίρνοντας ό,τι ήθελα ξαφνικά και γυρίζοντας πίσω μαζί με την ομάδα μου. Δεν είχα την πολυτέλεια ούτε να πάρω επιδέξιους ανθρώπους ούτε ανθρώπους που να έχουν μεγάλες δυνατότητες. Είχα ανθρώπους που είχαν πνεύμα ομαδικότητας, ενθουσιασμό, αίσθημα αυτοθυσίας και αυτοπεποίθηση. Εδώ βρήκα ανθρώπους που δουλεύουν καιρό σ’ ένα υγιές περιβάλλον, προσφέρουν, έχουν δεξιότητες και αποτελούν μια πιο επαγγελματική ομάδα. Με αυτήν την έννοια είμαι ευτυχής που βρίσκομαι από μία εξαίρετη ομάδα σε μια πολύ μεγάλη ομάδα.

Το παράδειγμα της Βέροιας το ακολουθούν και οι άλλοι;

To παράδειγμα της Βέροιας αλλάζει την εικόνα που έχουν οι βιβλιοθήκες στην Ελλάδα αλλά και την εικόνα που έχουν οι άνθρωποι όσον αφορά το τι μπορούμε να πετύχουμε.

Τους έπεισε και το ένα εκατομμύριο από τον Μπιλ Γκέιτς;

Τους έπεισαν, νομίζω, η καθαρότητα του δρόμου που ακολουθήσαμε, η διάρκεια και η διάφανη ατζέντα. Η επιτυχία ήταν το επιστέγασμα και αυτό που έδωσε στην ομάδα μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και στον κόσμο μεγαλύτερη υπερηφάνεια. Όπως λέω πάντα, αυτοί οι άνθρωποι που ερχόντουσαν στη βιβλιοθήκη είναι που μας έδωσαν το βραβείο. Η ψηφιοποίηση, όπως και άλλες υπηρεσίες για τις οποίες τώρα μας δίνει δυνατότητα η νέα τεχνολογία, μας ανοίγει δρόμους ώστε να μπορέσουμε να προσφέρουμε, να βελτιώσουμε την ποιότητα της ζωής του κόσμου.

Πολλή αισιοδοξία έχετε.

Είμαι πάρα πολύ απαισιόδοξος, δεν βλέπω πουθενά ούτε μια χαραμάδα θετικής συνέχειας. Αλλά αυτή η απαισιοδοξία μου με κάνει να δουλεύω περισσότερο. Δηλαδή να μη σταματάω. Υπό αυτή την έννοια, επειδή είμαι απαισιόδοξος, νομίζω πως μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Η Ελλάδα θα φύγει απ’ τη κρίση;

Η Ελλάδα πρέπει να τα καταφέρει. Αισθάνομαι ότι είμαι δημόσιος λειτουργός, ότι υπηρετώ τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του πολίτη, ότι νοιάζομαι κι έρχομαι σε επαφή με τους ανθρώπους. Η άλλη μου έγνοια είναι κατά πόσο θα μπορέσουμε να προσφέρουμε κάτι που θα έχει νόημα για τους ανθρώπους, για την καθημερινή τους ζωή. Τίποτε άλλο.

Στο εξωτερικό μπορείς να κάτσεις ώρες στα πολιτιστικά κέντρα. Εδώ δεν έχουμε αυτήν τη συνήθεια.

Εδώ δεν έχουμε ένα κέντρο, έτσι όπως το αναπτύσσετε. Θα ‘λεγα ότι τώρα πλέον θα έχει μεγαλύτερη η βαρύτητα, γιατί προφανώς θα μπορεί να συμβάλει στο ν’ αλλάξει ο τρόπος με τον οποίον οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτούς τους χώρους γενικότερα. Τώρα εμείς έχουμε ανθρώπους στη Βέροια που ήταν όλο το πρωί εκεί πέρα. Αυτό δεν έχει να κάνει με τη συνήθεια των ανθρώπων. Τι έγινε; Δόθηκε η ευχέρεια στον κόσμο ν’ αντιληφθεί ότι είναι ένας χώρος που μπορεί να του προσφέρει ικανοποίηση.

Νιώθαμε κομπλεξικοί απέναντι σε τέτοιους χώρους;

Η έλλειψη καλλιέργειας και παιδείας, χωρίς να θέλω να το γενικεύω, είναι αυτή η οποία μας έχει εμποδίσει να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα. Άρα, δεν μπορούμε τώρα να πούμε ότι ξαφνικά θα έχουμε έναν μοντέρνο βιορυθμό στη χώρα μας. Μπορεί να μην υπάρχει καν η δυνατότητα . Μπορούμε όμως να δημιουργήσουμε εστίες δημιουργικότητας οι οποίες θα μας δώσουν μια διέξοδο και θα δώσουν στους ανθρώπους αυτό που χρειάζονται.

Φταίει και το ότι δεν υπήρχε μεγάλη ζήτηση ώστε να δημιουργηθούν τα κατάλληλα πολιτισμικά κέντρα;

Φυσικά είναι και θέμα ζήτησης. Η έλλειψη ζήτησης συνετέλεσε στο να μην έχουμε τις ανάλογες υπηρεσίες. Για παράδειγμα, δεν υπήρχε ποτέ σωστή οργάνωση ώστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση σε αρχειακό υλικό. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε ένα όμορφο περιβάλλον. Προχθές ήρθε ένα ζευγάρι καταγοητευμένο από τη βιβλιοθήκη της Ηλιούπολης. Αυτό μου έδωσε απίστευτη χαρά. Πώς η Ηλιούπολη απέκτησε αυτή τη δυναμική; Τι έγινε; Είναι πιο απλό απ’ ό,τι νομίζουμε. Απλώς πρέπει να βρεθεί ο τρόπος ώστε αυτό να έχει διάρκεια. Εμείς δεν θέλουμε να γίνει μια καμπάνια σήμερα και να μην υπάρχει εξέλιξη. Δεν μπορούμε ν’ αναζητήσουμε διάρκεια, αν δεν εμπλέξουμε τους ανθρώπους σε ό,τι κάνουμε.

Η Αθήνα σας αρέσει;

Υπάρχει πιθανότητα να μετακομίσω με την οικογένειά μου και να ζήσω οριστικά εδώ. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα μου έδινε τόσο κουράγιο το γεγονός ότι δουλεύω σε αυτό το έργο.