Quantcast

http://picasion.com/

Τους «Καπεταναραίους» παρουσίασε στο 1ο Λάππειο Γυμνάσιο Νάουσας ο Ιωάννης Τσιαμήτρος

Ο λαογράφος, συγγραφέας και χοροδιδάσκαλος Τσιαμήτρος Γιάννης συμμετείχε με εισήγησή του, τη Παρασκευή 23-02-2018, σε Πολιτιστικό Πρόγραμμα, που εκπονείται από μαθητές του 1ου Λάππειου Γυμνασίου της Νάουσας. Το εν λόγω Πολιτιστικό Πρόγραμμα Σχολικών Δραστηριοτήτων με τίτλο «Δρώμενα της Νάουσας», εντάσσεται στη θεματολογία Πολιτιστικής
Κληρονομιάς. Στο Πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν 35 μαθητές του σχολείου, που μελετούνε το Δρώμενο της Νάουσας, τη λαογραφία της περιοχής, τη λαϊκή μουσική παράδοση, τους χορούς κ.ά. 
Για να επιτευχθούν τα παραπάνω, οι μαθητές ανακαλύπτουν την τοπική ιστορία μέσα από συνεντεύξεις και μαρτυρίες των εμπλεκομένων με το δρώμενο. Συντονίστρια του Προγράμματος είναι η εκπαιδευτικός του σχολείου κ. Μπαλτζή - Παντελίδου Σοφία, ειδικότητα μουσικός. Γίνεται, επίσης, μελέτη παρόμοιων δρώμενων και από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Μέσα στα πλαίσια αυτά ο Γ. Τσιαμήτρος αναφέρθηκε γενικά στα δρώμενα του ορεινού (Βέρμιο, Πιέρια) όγκου της Ημαθίας (Λαγκατζάρια, Λιγουτσιάρηδες, Γκ.λιάτα, Κλήδονας, Πιπιργιά, Καπεταναραίοι κ.ά.), επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον των μαθητών στο αποκριάτικο έθιμο «Καπεταναραίοι».
Συγκεκριμένα, το έθιμο αυτό τελούνταν στη παραδοσιακή του μορφή μέχρι τα τέλη του Μεσοπολέμου στη Βέροια από ντόπιους βεροιώτες, βλαχόφωνους της πόλης και κατοίκους των Πιερίων. Τα μπουλούκια, που σχηματίζονταν, αποτελούνταν αποκλειστικά από νέους άντρες, οι οποίοι ήταν μεταμφιεσμένοι σε Καπεταναραίους (με έναν αρχηγό), Βοσκοπούλες και Μάγκες. Η δημιουργία των μπουλουκιών γινόταν με πρωτοβουλία συντροφιών νέων αντρών και όχι από κάποιο σύλλογο ή τη δημοτική αρχή. Όλα αυτά γινόταν τη δεύτερη Κυριακή της Αποκριάς και τη Καθαρά Δευτέρα.
Η φορεσιά του Καπετάνιου αποτελούνταν από: τσαρούχια, σκουφούνια, μπινιβρέκι, μπέτσφες, χολέβια (τσουάριτς), κοντέλα (κ.μάσια), τσιπούνι, φουστανέλα, βουδέτες, μαντήλι, ασημικά (ρούπια, χαμαϊλιά, τοκάδες, κιουστέκια κλπ). Η αντίστοιχη της Βοσκοπούλας ήταν ή γυναικεία βοσκοπούλας ή γυναικεία αστική, ενώ οι Μάγκες φορούσαν αρβανίτικη ενδυμασία (μαύρο σαλβάρι, μαύρο γιλέκο, μαύρο πουκάμισο, μαύρο καπέλο με ψεύτικα μεγάλα μαλλιά) με φυσικλίκια, πιστόλια και μαστίγια. Ακολουθούσαν συγκεκριμένο δρομολόγιο στους μαχαλάδες της Βέροιας μετά το σχόλασμα της εκκλησίας, ήταν δεινοί χορευτές και συνήθως χορεύανε τους χορούς: Πατρώνα, Τσάμικα (Καραϊσούφ, Σάλωνα, Μάγια κλπ), Μπεράτικα, Συρτά, Καραπατάκι, Λεωνίδας, Γκάιντα, Χασαπιές, Ζαχαρούλα και πολλούς άλλους ξεχασμένους πλέον τώρα χορούς. Τα χρησιμοποιούμενα μουσικά όργανα ήταν τα λεγόμενα χάλκινα, ενώ η παλιά παράδοση μας λέει ότι είχαν ζουρνάδες και νταούλια. 
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ξέχωρα από τους χορούς, τελούνταν το εξής δρώμενο: Ένας ‘Μάγκας’ προκαλούσε έναν «Καπετάνιο» και στην συνέχεια πάλευαν. Στο τέλος ο ‘Μάγκας’ ‘τρυπούσε’ με το μαχαίρι του τον αντίπαλό του και τον έριχνε κάτω. [Οι μουσικοί έπαιζαν έναν αργό τούρκικο σκοπό, το ‘Κισά Μπαζάκ’, που το χορεύανε με το μαχαίρι]. Ο ‘Μάγκας’ έρχονταν από επάνω και έκανε αναπαράσταση γδαρσίματος αρνιού χρησιμοποιώντας το ζωνάρι του ‘Καπετάνιου’, σαν να έβγαζε τα έντερα του ‘νεκρού’. Σε κάποια στιγμή ο πεθαμένος ζωντάνευε (στοιχείο νεκρανάστασης) και συνεχίζονταν ο χορός.
Οι ειδικοί μας λένε ότι γενικά μεταμφιέσεις στο Δωδεκαήμερο και τις Αποκριές ήταν ένας μικρός θίασος-προάγγελος του θεάτρου, χωρίς συγκεκριμένο κάθε φορά σενάριο, αλλά κάποια πλοκή και περισσότερα τα στοιχεία αυτοσχεδιασμού. Πολλά έχουν ειπωθεί για αυτά τα δρώμενα, εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι είναι πανάρχαια, χάνονται στα βάθη των αιώνων και μια επιστημονική και διαρκής έρευνα μπορεί να μας δώσει περισσότερες και στέρεες πληροφορίες σχετικά με αυτά.









ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ