Αναστασίας Σισμανίδου, μητέρας του μοναχού Αντωνίου Σισμανίδη, αδελφού της Ιεράς Μονής Παναγίας Δοβρά.
«Πάτερ, δός μοι τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας».
Κυριακή τοῦ Ἀσώτου, ἀδελφοί μου, Κυριακή δευτέρα τοῦ Τριωδίου, καί ἀφοῦ τήν περασμένη Κυριακή εἴδαμε τόν ὑπερήφανο Φαρισαῖο νά διεκδικεῖ καί νά ἀπαιτεῖ κατά κάποιο τρόπο τή δικαίωσή του ἀπό τόν Θεό μέσα στόν ναό στόν ὁποῖο εἶχε πάει γιά νά προσευχηθεῖ, σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σέ μία νέα ἀπαίτηση. Αὐτός πού ἀπαιτεῖ εἶναι ὁ νεώτερος υἱός ἑνός πατέρα, ἑνός πλουσίου καί ἀγαθοῦ ἀνθρώπου, καί αὐτό πού ζητᾶ εἶναι «τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας».
«Πάτερ, δός μοι τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας». Πατέρα, δός μου τό μέρος τῆς περιουσίας πού μοῦ ἀνήκει, τοῦ λέει. Πῶς τοῦ ἀνήκει; Γιατί τοῦ ἀνήκει;
Τά ἐρωτήματα αὐτά δέν ἀπασχολοῦν τόν νεώτερο υἱό. Αὐτός ἀπαιτεῖ, ζητᾶ νά πάρει τό μερίδιο τῆς ἀγάπης τοῦ πατέρα του, ἀδιαφορώντας γιά τήν ἀγάπη του. Ζητᾶ νά πάρει ὅ,τι νομίζει πώς τοῦ ἀνήκει, χωρίς νά αἰσθάνεται καμία ὑποχρέωση γι᾽ αὐτό. Ζητᾶ νά πάρει χωρίς νά θέλει νά δώσει καί αὐτός κάτι. Ζητᾶ νά πάρει χωρίς νά ἔχει σκοπό νά τό ἀξιοποιήσει ἀλλά νά τό κατασπαταλήσει.
Ζητᾶ ὁ νεώτερος υἱός, ἀλλά μέσα στήν νεανική του ἀπερισκεψία, μέσα στήν οἴηση καί τήν ὁρμή τῆς ἡλικίας του, μέσα στή διάθεσή του γιά ἀνεξαρτησία δέν σκέπτεται τίς συνέπειες πού μπορεῖ νά ἔχει ἡ ἀπαίτησή του. Δέν ἐνδιαφέρεται τί θά γίνει μετά, τί θά γίνει στό μέλλον. Ἀπαιτεῖ καί κερδίζει. Ἀπαιτεῖ καί πείθει τόν πατέρα του, πού δέν θέλει νά τοῦ στερήσει τήν ἀγάπη του, γιατί τό ἀπόθεμά της ὑπερβαίνει «τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας» πού ζητᾶ ὁ νεώτερος υἱός του.
Ὁ πατέρας τοῦ δίνει ὅ,τι θά μποροῦσε νά ἀπολαύσει καί νά αὐξήσει μένοντας κοντά του γιά νά τό κατασπαταλήσει στίς ἡδονές καί τίς ἀπολαύσεις τοῦ κόσμου, γιατί δέν θέλει νά τοῦ στερήσει τή δυνατότητα νά δοκιμάσει τίς δυνάμεις του καί νά βαδίσει τόν δρόμο πού ἐκεῖνος θέλει νά ἐπιλέξει. Ὄχι ἐπειδή δέν γνωρίζει τί θά συμβεῖ, ἀλλά ἐπειδή θέλει νά τόν ἀφήσει νά τό διαπιστώσει καί μόνος του.
«Πάτερ, δός μοι τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας».
Ὁ νεώτερος υἱός τῆς σημερινῆς παραβολῆς δέν εἶναι ὅμως, ἀδελφοί μου, ὁ μόνος πού ἔχει τέτοιες ἀπαιτήσεις. Συχνά στή θέση του βρισκόμαστε καί ἐμεῖς πού στεκόμαστε μπροστά στόν Θεό Πατέρα καί ἀπαιτοῦμε «τό ἐπιβάλλον μέρος». Μερικές φορές μάλιστα δέν τό ἀπαιτοῦμε ἁπλῶς, ἀλλά τό ὑπεξαιροῦμε χωρίς κἄν νά τόν ρωτοῦμε.
Καί ποιό εἶναι «τό ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας» πού κατασπαταλοῦμε ἐμεῖς, μιμούμενοι τόν ἄσωτο υἱό τῆς παραβολῆς;
Εἶναι ὅ,τι ἔχουμε καί μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός. Εἶναι ἡ ἴδια ἡ ὕπαρξη καί ἡ ζωή μας. Εἶναι τά χαρίσματα καί τά τάλαντά μας. Εἶναι ὁ χρόνος καί οἱ δυνάμεις μας. Εἶναι ἡ ψυχή μας.
Ὅλα αὐτά καί ὅλα ὅσα ἀκόμη θά μπορούσαμε νά ἀναφέρουμε εἶναι περιουσία τοῦ Θεοῦ Πατέρα μας. Τίποτε δέν εἶναι δικό μας, ἀφοῦ τίποτε δέν ἀποκτήσαμε μέ τή δική μας προσπάθεια. Ὅλα τοῦ ἀνήκουν καί τά ἔθεσε στή διάθεσή μας ἀπό ἀγάπη. Μᾶς τά προσέφερε γιά νά τά ἀξιοποιήσουμε καί νά ἀπολαύσουμε τή ζωή τήν ὁποία ἑτοίμασε γιά μᾶς κοντά του.
Καί ἐμεῖς τί κάνουμε, ἀδελφοί μου; Πόσες φορές δέν ἀκολουθοῦμε τόν νεώτερο ἀδελφό ὄχι μόνο στήν ἀπαίτηση ἀλλά καί στήν κατασπατάληση τῆς πατρικῆς περιουσίας. Πόσες φορές ἀντί νά ἀξιοποιοῦμε καί νά καλλιεργοῦμε τά δῶρα τοῦ Θεοῦ ἐμεῖς εἴτε τά χρησιμοποιοῦμε γιά σκοπούς ἀλλότριους ἀπό αὐτούς γιά τούς ὁποίους μᾶς τά ἔδωσε, ἀπομακρυνόμενοι ἀπό αὐτόν ἀντί νά τόν προσεγγίζουμε, εἴτε τά ἀφήνουμε νά φθείρονται καί νά καταστρέφονται χωρίς νά κερδίζουμε τίποτε ἀπό αὐτά;
Πόσες φορές, ἀδελφοί μου, ἀντί νά χρησιμοποιήσουμε τά χαρίσματά μας γιά τό καλό, ἀντί νά χρησιμοποιήσουμε τίς δυνάμεις καί τίς δυνατότητές μας γιά τήν ὠφέλεια τῶν ἀδελφῶν μας ἤ γιά ἔργα ἀγάπης, ἐμεῖς τίς δαπανοῦμε γιά ἔργα ἀνώφελα καί μάταια, γιά ἔργα πού βλάπτουν καί ἐμᾶς καί τούς ἄλλους γύρω μας.
Πόσες φορές ἀντί νά ἀξιοποιοῦμε τόν χρόνο τῆς ζωῆς μας γιά τή μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, γιά τήν ἐπικοινωνία μας μαζί του μέσω τῆς προσευχῆς, γιά τήν καλλιέργεια τῶν ἀρετῶν, ἐμεῖς τόν κατασπαταλοῦμε σέ φλυαρίες καί ἀργολογίες, σέ κατηγορίες καί συκοφαντίες, σέ συναναστροφές καί θεάματα ἄσκοπα ἤ καί ἁμαρτωλά, φθείροντας καί καταστρέφοντας ἔτσι τήν ψυχή μας;
Ἀδελφοί μου, ἡ ἀπαίτηση τοῦ νεωτέρου υἱοῦ τῆς σημερινῆς παραβολῆς δέν μᾶς ὑπενθυμίζει μόνο τήν ὁμοιότητά της μέ τίς δικές μας ἀπαιτήσεις ἀπό τόν Θεό, δέν μᾶς ὑπενθυμίζει μόνο τήν ἐγωιστική ἀπομάκρυνσή του ἀπό τόν Πατέρα, ἀλλά μᾶς ὑπενθυμίζει καί τή μετάνοια τοῦ υἱοῦ, μᾶς ὑπενθυμίζει καί κάτι πού εἶναι πιό σπουδαῖο, τήν ἄφατη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, καί μᾶς καλεῖ νά μιμηθοῦμε τόν νεώτερο υἱό ὄχι μόνο στήν ἀποστασία ἀλλά καί στήν ἐπιστροφή, ὄχι μόνο στήν ἀπαίτηση ἀλλά καί στήν ἐκζήτηση τῆς συγχωρήσεως καί τῆς συγγνώμης ἀπό τόν Θεό.
Ἄς μή διστάσουμε, ἀδελφοί μου, νά ἀκολουθήσουμε καί ἐμεῖς τόν δρόμο πρός τόν Πατέρα μέ τή βεβαιότητα ὅτι ἡ ἀγάπη του περιμένει καί ἐμᾶς γιά νά μᾶς σώσει, γιά νά μᾶς ἐνδύσει τήν πρώτη στολή καί γιά νά στρώσει τραπέζι προκειμένου νά γιορτάσει τή δική μας ἐπιστροφή.
